20. yüzyıl Osmanlı Devleti'nde kurumlara zekât verilmesi ile ilgili tartışmalar: Donanma örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölüm, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Eyyüp TOPCİ

Danışman: Ahmet Hamdi Furat

Özet:

Osmanlı Devleti'nin son döneminde asrın harp teknolojisinin gerisinde kalan ve devletin sınırlarını savunacak gücü kaybetmiş donanmasının, devlet eliyle ıslahının ekonomik bakımdan mümkün olmayışı, donanmanın ıslahına yönelik farklı kaynak arayışlarının kapısını aralamıştır. Kaynak arayışı içerisine giren kimseler, Sultan II. Abdülhamid döneminde verilen devlet nişanlarının donanma lehine teberru edilmesi, müzelerde bulunan âsâr-ı atîkanın satılması, kitap ve risalelerin belli bir sayısından, süreli yayınların ise yılın bir gününden elde edilecek gelirin donanmaya verilmesi gibi çeşitli önerilerde bulunmuşlardır. Devletin gündemini meşgul eden bu meselenin çözüme kavuşturulması için çeşitli mali ibadetlere de başvurulmuştur. Özellikle zekât ve kurban paralarının donanma giderlerine harcanması fikri Osmanlı'nın son döneminde furû alanındaki tartışma konularından birini teşkil etmiştir. Bireysel arayışların yanı sıra II. Meşrutiyet döneminde kurulan Donanma-yı Osmânî Muâvenet-i Milliye Cemiyeti de halkın donanmaya iâne fikrine ikna edilmesi için konferanslar düzenlemek, gazetelerde yayınlar yapmak gibi çeşitli faaliyetlerde bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Osmanlı, zekât, donanma, iâne, kurum.