Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Meslek Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nida Karabağ
Danışman: Nilgün Lütfiye Karalı
Özet:
Hücrelerde
metabolik reaksiyonlar sonucunda serbest radikaller ve reaktif oksijen bileşikleri (ROT)’nin
üretiminin artması çok çeşitli DNA hasarlarına neden olabilmektedir. Bu
hasar ile ilişkili patojenik sonuçlardan en önemlisinin karsinogenezis olduğu,
DNA’da oluşan mutasyonun Alzheimer, demans, parkinson vb. nörodejeneratif
hastalıklar, ayrıca diyabet, inflamasyon, kardiyovasküler ve otoimmün hastalıklarla
da ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Serbest radikallerin bu hastalıklardaki
rolünün keşfi yeni tedavi yaklaşımlarına rehberlik etmektedir. Bu çalışmada, 1H-indol-2,3-dionların
(1a-h)
2-amino-4-(triflometil)benzentiyol (2)
ile etanollü ortamda etkileştirilmesiyle 5-(triflorometil)-3H-spiro[1,3-benzotiyazol-2,3’-indol]-2’(1’H)-on bileşikleri (3a-h) sentezlenmiştir. Sentezlenen yeni 3a-h bileşiklerinin yapıları elementel analiz, spektral (IR, 1H
NMR, 13C NMR-APT, HMBC-2D ve LCMS-APCI) veriler ile doğrulanmıştır. 3a-h bileşiklerinin süperoksid ve DPPH radikallerini
giderici etkileri, troloks ekivalan antioksidan kapasiteleri, Fe3+
ve Cu2+ iyonlarını redükleyici
güçleri ve lipid peroksidasyonunu inhibe edici güçleri araştırılmıştır. Antioksidan etkileri ön plana
çıkan 3a-c ve 3f-h bileşiklerinin sağlıklı insan fibroblast (HFF) hücrelerinde sitotoksisiteleri
incelenmiştir. Oksidatif stresin
indüklendiği hücrelerde hücre içi ROT oluşumunu en etkili şekilde düşüren iki
bileşiğin sırasıyla 3h ve 3g, protein hasarını en etkili şekilde
düşüren bileşiğin 3g olduğu
saptanmıştır. Hücre kültürü deneyleri bileşik 3g’nin hem hücre içi ROT oluşumunu, hem de ROT’a bağlı protein
hasarlarını azaltmada etkin ve nontoksik bir bileşik olduğunu göstermiştir.