DİJİTAL ÇAĞDA SİNEMADA OYUNCULUK


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Slagjana Vujoshevik

Danışman: Hasan Akbulut

Özet:

Dijitalleşme pek çok alanda olduğu gibi sinemada da yeni olanaklar ve anlatım biçimleri oluşturmuş, oyunculukta da değişikliklere yol açmıştır. Dijital çağda sinema oyuncusu, tüm enstrümanlarını (ses, beden ve yüz) kullanarak yaratır ama hareket ve performans yakalama gibi teknolojilerden dolayı, seyirciye ulaşmasına aracılık eden diğer sanatçıların yaratımına bağlı olarak, dijital performanslarda oyunculuğunun kimi kısmı dâhil olmakta kimi kısmı ise olmamaktadır. Böylece, dijital teknolojinin doğası gereği dijital çağda sinema oyuncusu kendi yaratımından ayrılmış ve bu yaratımı içerisinde görünmez, bazen de duyulmaz hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak da dijital bir filmde oyunculuk bileşeninin auteur’lüğü sürekli olarak sorgulanır hale gelmiştir. Başka bir deyişle, dijital çağda, bir dijital karakterin oyunculuk bileşeni için oyuncular dışında başka sanatçılar da itibar görülmeye başlamıştır. Bu tezin temel amacı, tiyatro, sinema ve canlandırma gibi medyumları temel alarak dijital çağda sinemada oyunculuğa dair mevcut durumu anlamaya çalışmaktır. Dolayısıyla, nitel bir araştırma tasarımında olan bu tez çalışması, öncellikle oyunculuğun tiyatro, sinema ve canlandırma gibi farklı medyalar arasındaki dönüşümüne medya arkeolojisi perspektifiyle bakmaktadır. Oyunculuğun geçirdiği bu dönüşümler, tarihsel gelişimi içinde incelenirken dijital çağda oyunculuğun geçirdiği dönüşümleri anlamak için, veri toplama tekniği olarak üç durum çalışması seçilmiştir: - Benjamin Button’ın Tuhaf Hikâyesi (2008) filminde Benjamin Button karakterinin dijital inşasında Brad Pitt’in oyunculuğu; - Rogue One: BirYıldız Savaşları Hikâyesi (2016) filminde Grand Moff Tarkin karakterinin dijital inşasında Guy Henry’nin oyunculuğu; - Yüzüklerin Efendisi üçlemesinde Gollum, King Kong (2005) filminde King Kong ve Maymunlar Cehennemi üçlemesinde Caesar karakterlerinin dijital inşasında Andy Serkis’in oyunculuğu ii Oyuncunun yolculuğu en başından bugüne değin izlenerek, bir medyumdan öbürüne geçişi takip edilerek ve oyuncunun enstrümanlarını kullanış yöntemlerine bakılarak, yıllar içerisinde değişen şeyin oyunculuk olmadığı, tek değişenin, oyunculuğun somut performansa dâhil oluşu olduğu gözlenmiştir. Oyunculuk, somut medyuma girmeden önce bile, kendisini bir kişinin sesinden, bedeninden, yüzünden gerçekleştiren sanat olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla herhangi bir alanda, herhangi bir çağda, bir oyuncu, enstrümanlarıyla; bedeni, yüzü ve sesiyle yaratır, ama teknolojiye ya da sanatsal kararlara göre ya tüm ya da bazı enstrümanları seyirciye gösterilmektedir. Oyuncular Brad Pitt, Guy Henry ve Andy Serkis'in örnekleri üzerinden bu tez, dijital çağda sinemada oyuncunun görünmez ve bazen duyulmaz dahi olsa karakterin içinde bulunuşunu koruyabildiğini ve filme dâhil olmayı başarabildiğini kanıtlamıştır. Dijital çağda sinemada oyuncu, tıpkı diğer sanatçılar gibi, hiçbir yerde görünmezken her yerde hissedilebilmektedir.