Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ALİ KILIÇASLAN
Danışman: Mehmet Ali Akyurt
Özet:
ABD sosyal çalışma alanında başlangıçta İngiltere’den beslenmiş ve oradan model aldığı uygulamaları kullanmıştır. Zaman içinde kendi özgün şartları karşısında sosyal çalışmayı daha da geliştirmiş ve bilimsel disiplin haline gelmesine katkıda bulunmuştur. Bu kez ABD’de geliştirilen sosyal çalışma uygulamaları, eğitimi ve araştırmaları hem İngiltere hem de Türkiye’nin de içinde olduğu diğer ülkeler tarafından örnek alınır olmuştur. ABD’nin sosyal çalışma alanındaki dünya çapındaki bu kurucu rolüne rağmen, Türkçe literatürde sosyal çalışma tarihi bağlamında ABD’ye değinen birkaç çalışma dışında, disiplinin doğuşunu ve kurumsallaşmasını ABD örneği üzerinden kapsamlı olarak ele alan müstakil bir araştırma yapılmamıştır. Bu çalışma, sosyal çalışmanın ABD’de 1850-1950 arası dönemde uygulama olarak ortaya çıkışından akademik anlamda kurumsallaşmasına giden süreci konu edinmektedir. Araştırmada İngilizce literatür ayrıntılı olarak incelenmiş ve sosyal çalışmanın ABD’de bilimsel disiplin olarak doğuşunu mümkün kılan ve etkileyen toplumsal, iktisadi ve siyasi şartlar ABD’nin kendine has değişken, faktör ve aktörler açısından analiz edilmeye çalışılmıştır.
Çalışmada, Sanayi Devrimi ve modernleşmenin etkisiyle ABD’de özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan hızlı ve yıkıcı değişimler karşısında geliştirilen çözüm arayışlarını içeren sosyal çalışma uygulamalarının doğuşu ve disiplin olarak kurumsallaşma süreci tarihsel bir perspektifle ele alınmıştır. Sosyal çalışmanın bir disiplin haline gelmesine etki eden değişkenler, ortaya çıkan kurumlar ve etkileri dönemin şartları bağlamında değerlendirilmiştir. Dönemin toplumsal ve iktisadi değişmeleri, gönüllü insanların bir araya gelerek oluşturdukları yapılar ve yayınlar, akademi ile girilen ilişki, özel teşebbüsün ve devletin zaman içinde değişen konumları disiplinleşme sürecini belirgin biçimde etkilemiştir. Dindar eğilimleri olan, liberal ve bireyselliği merkeze koyan “hayır kurumu” (charity organization) anlayışı ile devletin merkezde olmasını önemseyen sosyalist eğilimli, yoksulluğu ortaya çıkaran mekanizmaları değiştirmeyi ve toplumsal olanı önceleyen “sığınma evi” (settlement house) anlayışı, disiplinin doğuşu ve kurumsallaşması sürecindeki iki temel düşünceyi ifade etmektedir. Çalışma bu iki anlayışı, alana dair birçok çalışmada da yapıldığı gibi, sosyal çalışmanın disiplinleşme ve kurumsallaşma sürecinin merkezine oturtmaktadır. Geniş bir tarihsel aralığı içeren çalışmamızda, sosyal çalışmanın ABD’de ortaya çıkış ve kurumsallaşma sürecine dair bütüncül bir bakış oluşması amaçlanmış ve bu bağlamda bir anlatı oluşturulmaya çalışılmıştır.