Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Aziz Sancar Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü, Moleküler Tıp Ana Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fatima Hilal Bektaş
Danışman: Ali Osman Gürol
Özet:
Nörotrofinler, nöronal plastisite süreçlerinde yer
alır ve belirli nöron popülasyonlarının hayatta kalma, farklılaşma ve
işlevlerini sürdürme konusunda görev üstlenir. Nörotrofinler aynı zamanda
sinaptik etkinliğini düzenleyen seçici retrograd haberciler olarak da rol
oynamaktadır.(10) Bir nörotrofin olan BDNF geninde alternatif splicing, en az
biri olgun proteini üretmek için proteolitik olarak işlenmiş bir preproprotein
kodlayan çoklu transkript varyantlarına yol açar. Bu proteinin reseptörüne
bağlanması yetişkin beyninde nöronal sağkalımı arttırır. Bu genin ekspresyonu
Alzheimer,(5) Parkinson(3) ve Huntington hastalığı(2) hastalarında azalır. Bu
gen stres yanıtının düzenlenmesinde ve duygudurum bozukluklarının
biyolojisinde(4) rol oynayabilir.
Dopamin reseptörleri D1 benzeri ve D2 benzeri olarak ikiye ayrılır. İşlevlerine
göre dopamin reseptörü alt tipleri olarak belirlenen D3 ve D4, D2 benzeri
reseptörler olarak adlandırlırken D5, D1 benzeri resöptör olarak
sınıflandırılmıştır. D1 benzeri reseptörlerin bir önemli hücre içi etkisi G-proteinleri
aracılığıyla adenilat siklazı aktive etmeleridir, bu da hücre içersinde
cAMP'nin artması ile sonuçlanır. (9) Siklik AMP bağımlı protein kinaz dopamin,
cAMP-tarafından düzenlenen fosfoprotein (DARPP-32) ve fosfoprotein (ARPP-21,
-16) gibi hücresel proteinlerin fosforilasyonunu uyarır (11). Çeşitli D1
reseptör alt tiplerinin iyonik Ca+, K+ ve Na+ kanallarının aktivitelerini
düzenlediğine dair kanıtlar da vardır (8).
D2 reseptör uyarılmasının adenilat siklaz aktivitesini azalttığı gözlenmiştir.
D2 reseptörleri bir grup G proteiniyle etkileşmekte ve bu da, Ca2+ ve K+ kanal
işlevlerinde düzenleme ve fosfoinozitid üretiminde değişiklik gibi çeşitli
ikincil haberci etkileriyle sonuçlanmaktadır. (1)
DRD2 geni, dopamin reseptörlerinden D2 alt tipini kodlamakadır. Bu gendeki bir
mutasyon miyoklonus distonisine neden olurken (6), diğer mutasyonlar şizofreni
ile ilgili bulunmuştur. (7)
Tez çalışmamızda, BDNF ve DRD2 genlerinin kilo alımı ile ilişkili olabilecek
varyasyonlarını beden kitle indeksi 30 kg/m2 üzerindeki bireylerin DNAsında
inceleyeceğiz. Bu sayede obezite ile beyin fonksiyonlarının, öğrenme
faaliyetlerinin, kişilerin duygudurum bozukluklarının ilişkili olup
olamayacağını tartışabileceğimizi düşünüyoruz. Bu ilişki daha önce çalışılmamış
olduğundan tez çalışmamız literatüre katkı sağlayacaktır.