Çanakkale Savaşı'nda 14.Alay

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MÜRVET MUTLU KARAKAYA

Danışman: Ali Fuat Örenç

Özet:

Çanakkale Savaşı, Birinci Dünya Savaşı’nın bir cephesi olarak dünya ve Türkiye tarihinde çok önemli bir yer tutmaktadır. Buna karşın hakkında yapılan araştırmalar nitelik ve nicelik olarak yetersizdir. Bu önemli tarihi vakaya ait gerçeklerin daha fazla açığa çıkarılması amacıyla bugüne kadar akademik olarak yeterince çalışılmamış bir alanda, bir mikro tarih çalışması yapılması hedeflenmiştir. Bu açıdan bakıldığında savaş içinde çok etkin birimler olan alaylara dair bir çalışma yapılması uygun görülmüştür. İncelenecek birlik olarak 14. Alay’ın seçilme nedeni savaş içinde çok önemli mevkilerde yer alması ve önemli taarruzlar sırasında Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün kumandasında bulunmasıdır. 30 Nisan 1915’te savaş alanına giren ve akabinde 1 Mayıs taarruzuna Mustafa Kemal komutasında, merkez birliği olarak katılan 14. Alay, büyük kayıplarına rağmen Bombasırtı’ndaki yerini korumuştur. Savaş alanın Anzak kuvvetlerine en yakın siperlerinde devamlı çatışmalar arasında iken, başka bir büyük taarruz olan 19 Mayıs taarruzunda da yine taarruz mevzinin tam göbeğinde yer almıştır. Çanakkale Savaşı içinde lağım taarruzlarının başlaması anlamında ilk olan 29 Mayıs taarruzu doğrudan 14. Alay tarafından gerçekleştirilmiştir. Daha sonra Bombasırtı’ndan ayrılarak, Ağıldere mevkisinde görevlendirilmiştir. Conkbayırı Muharebesi sürecinin 6 Ağustos’ta başlamasıyla, 14. Alay’ın birlikleri, 1. Tabur Conkbayırı’nda, 2. ve 3. Taburlar Asmadere ile Abdurrahman Bayırı’nda olmak üzere ayrılmışlardır. Conkbayırı’nda 14. Alay’ın 1. Taburu, düşmanı karşılayan ilk birlik olmuştur. 21 Ağustos’tan sonra savaşta çok önemli bir etkinliği kalmayan 14. Alay, 30 Ekim’de cepheden ayrılma yürüyüşüne başlamıştır. Bu çalışmada bütün bu sürece 14. Alay cephesinden bakılarak muharebelerin gerçekleşmesi, başarısızlık nedenleri, komutanlar hakkındaki pek çok bilgi, belgelerle desteklenerek ilk defa ortaya konulmuştur.