Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Fakültesi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÖKHAN ÖZKAYA
Danışman: Mehpare Timor
Özet:
Bilim, teknoloji ve inovasyon (BTİ)
politikaları ülkelerinin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasında büyük
öneme sahiptir. Çok sayıda küresel veri
tabanı ülkelerin BTİ politikalarının performansını ölçen ve karşılaştırmasını
yapan birçok göstergeye sahiptir. Ancak,
BTİ performansını ölçmek, izlemek ve geliştirmek için bu göstergelerin önem
derecelerinin nasıl belirleneceği, nasıl sınıflandırılacakları ve sistematik
olarak nasıl analiz edilmeleri gerektiğine dair birçok sorun ortaya çıkmaktadır.
Çalışmada, küresel sorunlar ve BTİ politikalarındaki yeni eğilimler hakkında
literatür taraması yer alırken, uluslararası karşılaştırılabilir bir BTİ
gösterge kümesinin gerekliliğinden, mevcut BTİ gösterge çalışmaları ve
çabalarından ve her kıta için yapılan çalışmalardan bahsedilmektedir. Bunların ışığında, belirlenen tüm göstergeler
ayrıntılı olarak tanıtılmaktadır. Çalışmada yer alan ülkelerin değerlendirme
gösterge değerleri açısından güçlü ve zayıf noktaları belirtilmektedir.
Uygulama kısmında ise, Entropi yöntemi ile gösterge ağırlıklarının objektif bir
şekilde belirlenmesinin ardından, belirlenen göstergelere ait verilerine
ulaşılabilinen 40 ülke kümeleme analizi, Gri İlişkisel Analiz (GİA), TOPSIS,
VIKOR, PROMETHEE I-II, ARAS, COPRAS, MULTIMOORA, ELECTRE, SAW ve MAUT
yöntemleriyle karşılaştırılmaktadır. Çalışmanın amacı, bu konudaki güncel
literatür bakış açısıyla karar vericilerin, araştırmacıların ve politika yapıcıların
BTİ göstergelerini ve boyutlarını daha iyi anlamalarına, daha etkin ve verimli
politikalar üretmelerine yardımcı olmaktır. Bu çalışma, bu konuda ÇKKV
metotlarla yeni ve özgün bir yaklaşım sunmaktadır. Çalışmada elde edilen tüm
sonuçlar birlikte ele alınarak bu sıralamalar kendi aralarında ve Küresel
İnovasyon (2019) ve Küresel Rekabet Edebilirlik (2019) endekslerinde belirtilen
sıralamalarla da karşılaştırılarak sonuçların tutarlı oldukları
görülmektedir. Ayrıca, güncel verilerle
bu çalışmanın her yıl güncellenmesi ve yayınlanması mümkündür.