Olumsal Mantık

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sinan Dilaver

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Mahbube Nazlı İnönü

Özet:

Klasik mantık, doğruluk değeri olarak “doğru” ya da “yanlış” değeri alan önermeleri konu edinmektedir. Klasik mantıkta doğruluk değeri hakkında kesin bir şey söyleyemediğimiz önermelere belirsiz önermeler denir. “Belirsiz” önermeler bazen doğru, bazen yanlış değeri alırlar. Bu önermelere aynı zamanda “olumsal önerme” adı verilir. Olumsal önermeler zorunlu olmayan önermelerdir. Olasılık mantığında ise doğruluk değeri yerine 0 ile 1 arasında olasılık değeri alan önermeler konu edinilir. Bu tezin konusu olumsal önermeler ve bu önermeler ile yapılan çıkarımlardır. Tez, özellikle olumsal önermelerin mantıkta kullanılabilmesini ortaya koymak üzere hazırlanmıştır. Bu çalışmada öncelikle diyalektik ve olumsal tasımların tarihçesi incelenmiştir. Öznesi nicelenmemiş önermelerin yüklemlerinin ilineksel olup olmadıkları incelenerek mantıksal çıkarımlarda kullanılabilecekleri görülmüştür. “Fakat” bağlacıyla başlayan önermelerin, tümel hakkındaki önermelere ilişkin istisna belirten önermeler olduğu ortaya konmuştur. Karşıtlar karesindeki doğruluk değeri “belirsiz” olan önermelerin, yüklemlerinin ilineksel olup olmadığına bakılarak doğruluk değerinin belirlenebildiği gösterilmiştir. Olumsal önermelerin “doğru” veya “yanlış” değeri alabilmeleri için özne ve yüklemin haricinde bağlamın da belirtilmesi gerektiği anlatılmıştır.