Türkçe, İngilizce ve Rusça Bilimsel Makalelerin Metindilbilimsel İncelemesi ve Karşılaştırması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü, Türkiye

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ekatharina Bal

Danışman: Canan Şenöz Ayata

Özet:

Bu doktora tezinde, edebiyat alanında yazılan Türkçe, İngilizce ve Rusça bilimsel makaleleri çözümlemek ve karşılaştırmak amaçlanmaktadır. Doğa bilimleri ve sosyal bilimler alanındaki bilimsel metinlere yönelik çok sayıda metindilbilimsel çözümleme ve karşılaştırma olmasına karşın edebiyatbilim alanına yönelik makaleler, metindilbilimsel yöntemle çok az incelenmiştir. Edebiyatbilim alanındaki makaleler hem fazla araştırılmamış olması hem de doğa bilimleriyle karşılaştırdığımızda kültürlerarası farklılıkların daha belirgin olabilmesi nedeniyle bu tez için inceleme nesnesi olarak seçilmiştir. Bu çalışmada Türkiye, İngiltere ve Rusya’da yayımlanan hakemli dergilerden seçilen makaleler metindilbilime dayalı oluşturulan bir çözümleme modeline dayalı olarak metin dışı ve metin içi ölçütlere göre çözümlenecektir. Metin dışı ölçütler arasında yazar, araştırma yöntemi, bildirişim durumu gibi dış etkenlere bakıldıktan sonra makalenin metin içi ölçütlerine yönelik büyük ölçekli yapı ve biçem özellikleri ele alınacaktır. Büyük ölçekli yapı bakımından makalenin başlığı ve bölümleri incelenecek, biçemsel ölçütler altında yazarın anlatım tutumu ve üstsöylem öğeleri araştırılacaktır. Her üç dilden seçilen makalelerin, içinde yer aldıkları bilimsel söylem topluluğuna bağlı farklarını ortaya koyabilmek amacıyla metin kurgularından ve diğer özelliklerinden yola çıkarak kültürlerarası farklılıklar da ortaya çıkarılacaktır. Çalışmamız üç dil üzerine kurulmuş olup, daha önce edebiyat alanında çok az sayıda kültürlerarası karşılaştırmalı araştırma yapılmış olması nedeniyle bilimsel metin çözümlemesine ve üretimine önemli katkı sağlayacaktır.