Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Çiğdem Çelik
Danışman: Müfit Özuluğ
Özet:
Mevcut çalışmada Büyükçekmece Gölü’ne dökülen derelerden olan Karasu Deresi’nde yaşayan ve bentik olarak beslenen balık türlerinden ikisinin (Barbus cyclolepis Heckel, 1837 ile Gobio bulgaricus Drensky, 1926) mide içerikleri ve balıkların yaşadığı ortamdaki bentik makroomurgasız türleri incelenmiştir. Balık midelerinden elde edilen bentik makroomurgasız türleri ile sedimanda bulunan bentik makroomurgasız türleri birbiriyle karşılaştırılarak aradaki ilişki belirlenmiştir.
Balık örnekleri Karasu Deresi üzerinde belirlenen istasyonlarda mevsimlik olarak (Ağustos 2017, Kasım 2017, Ocak 2018, Şubat 2018 ve Nisan 2018) elektroşok cihazı aracılığıyla elde edilmiştir. Her mevsimi temsil edecek örneklemeler arka arkaya 3 gün tekrarlanmıştır. Ayrıca çalışma sırasında surber numune alıcı ile sedimandan örnek (sedimandan örnek alımı sırasında farklı derinliklerden ve farklı dip yapısına sahip ortamlardan alınmasına dikkat edilmiştir) alınmıştır. Balıkların beslenme özelliklerinin anlaşılabilmesi için midelerin boşluk (VI) ve doluluk (FI) indeksi, nispi önem indeksi (IRI)
; türler arasındaki besin çakışması için Schoener İndeks değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca balık mideleri ile sedimandan elde edilen makroomurgasızların karşılaştırılabilmesi amacıyla Electivity İndeks’ten yararlanılmıştır.Çalışma boyunca 70 adet B. cyclolepis elde edilmiştir. Yaş dağılımı 0-III aralığındadır. Standart boy değerleri 3,5-13,5 cm; ağırlık değerleri ise 1,2232-50,8213 g arasında değişmiştir. Dişi:Erkek oranı 1:0,94 olarak saptanmıştır. Tüm bireylerde; boy-ağırlık ilişkisi W=0,0253*SL2,9226 olarak belirlenmiştir. Yaşa göre en düşük kondisyon faktörü değeri III yaş grubunda (1,982) dişi bireylerde, en yüksek kondisyon faktörü değeri I yaş grubunda (2,288) erkek bireylerde bulunmuştur. 70 adet B. cyclolepis bireyinden 59 (% 84,29) tanesinin sindirim kanalı dolu, 11 (% 15,71) tanesinin ise boştur Birey oranı bakımından midede en çok rastlanılan omurgasız grubu "Insecta (% N: 97,81)" olmuştur.
90 adet G. bulgaricus bireyi elde edilmiştir. Yaş dağılımı I-IV aralığındadır. Standart boy değerleri 2,5-9,6 cm; ağırlık değerleri ise 0,2989-18,3014 g arasında değişmiştir. Dişi:erkek oranı 1:1,56 olarak saptanmıştır. Tüm bireylerde; boy-ağırlık ilişkisi W=0,0209*SL3,0081olarak belirlenmiştir. Yaşa göre en düşük kondisyon faktörü değeri II yaş grubunda (1,950) erkek bireylerde, en yüksek kondisyon faktörü değeri IV yaş grubunda (2,191) dişi bireylerde bulunmuştur. 90 adet G. bulgaricus bireyinden 63 (% 70) tanesinin sindirim kanalı dolu, 27 (% 30) tanesinin ise boştur. Birey oranı bakımından midede en çok rastlanılan omurgasız grubu "Insecta (% N: 91,13)" olmuştur.
İki balık türünün midesinden elde edilen besin gruplarının mevsimsel olarak Schoener İndeksi’ne göre karşılaştırılması sonucu arada istatistiksel olarak anlamlı bir çakışma olduğu gözlenmiştir.
Sedimandan elde edilen omurgasız gruplarının mevsimlere göre dağılımına bakıldığında birey oranı bakımından (% N) yaz, sonbahar ve kış mevsimlerinde baskın grup “Mollusca” iken ilkbahar mevsiminde “Insecta” grubu olmuştur. Tüm mevsimlerin toplamında ise baskın grup yine “Mollusca”, en az rastlanan grup ise “Entognatha” olmuştur.
Ayrıca balık midelerinden elde edilen besin grupları ile sedimandan elde edilenler mevsimsel olarak Electivity İndeks’e göre karşılaştırılmıştır. Bunun sonucunda B. cyclolepis türünün yaz, sonbahar ve ilkbahar mevsimlerinde en fazla “Insecta parçaları”, kış mevsiminde “Diptera” gruplarını; G. bulgaricus türünün ise yaz ve kış mevsimlerinde “Diptera”, sonbahar mevsiminde “Gastropoda”, ilkbahar mevsiminde ise “Insecta parçaları” gruplarını tercih ettiği görülmüştür.