Uzunyayla Çerkeslerinde Göç Belleği ve Mekansal İmgelem


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Antropoloji, Türkiye

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Amine Aktekin

Danışman: Güldem Büyüksaraç

Özet:

19. yy’ın ikinci yarısında Çarlık Rusya’sındaki anayurtlarını zorunlu olarak terk ederek, Anadolu başta olmak üzere, Balkanlar, Suriye ve Ürdün gibi farklı coğrafyalara yerleşmiş olan Çerkeslerin Türkiye’deki ilk uğrak yerlerinden Uzunyayla (Kayseri ili), hem topluluk seçkinleri hem de bazı alan araştırmacıları nezdinde “ikinci Kafkasya” olarak tabir edilir (Miyazawa 2004).  Bu adlandırma, iki coğrafya arasında fiziki koşullar ve beşeri yerleşim örüntüleri açısından güçlü bir benzerlik olduğu fikrini akla getirmektedir. Ancak, birinin dağlık, yeşil ve sulak diğerinin ise kurak bir iklime sahip olduğunu da düşünürsek, Kafkasya ve Uzunyayla arasında yaygın biçimde kurulan simgesel simetri, fiziki coğrafi benzetmeler ve anıştırmaların çok daha ötesine geçen bir söylemsel dizgeyi ima ediyor. Bu yüksek lisans tezi, bu dizgenin içinde barındırdığı kültürel anlamları araştırarak bu anlamların topluluk içinde hala yaygın olup olmadığını sorgulayacak, Çerkeslerin Kafkasya ve Anadolu’yla kurdukları ilişki biçimlerine odaklanarak göç belleğinin mekansal yönününü ortaya çıkaracaktır. Bu tez çalışmasında arşiv araştırması (Çerkes elitleri arasında yürütülmüş kültürel ve siyasi tartışmalara dair yazılı belgelerin taranması), etnotarih (halk türküleri, sürgün ağıtları, hikayelerin toplanması) ve etnografik saha araştırması (Uzunyayla’da katılımcı gözlem, derinlemesine mülakatlar, odak grup çalışmaları) gerçekleştirilecektir.