Bir sosyal performans göstergesi olarak kurumsal sosyal sorumluluğun firmanın finansal performansı üzerindeki etkisi: Marka değerinin aracı rolü


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Turizm İşletmeciliği Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞEGÜL ACAR

Danışman: Mehmet Erkan

Özet:

Bu çalışmada Amerika Birleşik Devletleri borsasındaki en önemli 500 şirketin hisse senetlerini kapsayan S&P 500 borsa endeksinde Standart Endüstriyel Sınıflandırma (SIC) kodu 7011 olan otel işletmelerinin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri ile işletmelerin finansal performansı arasındaki nedensellik ilişkisi ve bu ilişkide marka değerinin aracı etkisi araştırılmıştır. Bu doğrultuda, 2013-2018 yılları arası kesintisiz işlem gören ve verisi ulaşılabilir 13 adet otel işletmesi araştırmanın kapsamını oluşturmaktadır. Çalışmada 6 yıllık dönem analize dahil edilerek toplam 78 gözlem sayısı elde edilmiştir. Çalışmanın uygulama bölümünde araştırmanın bağımsız değişkenini oluşturan işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri KLD (Kinder, Lyndenberg ve Domini) tarafından geliştirilen ve 7 boyuta (çalışan ilişkileri, toplum ilişkileri, çevre ilişkileri, ürün kalitesi, çeşitlilik, insan hakları, kurumsal yönetim) sahip olan kurumsal sosyal sorumluluk hesaplama yöntemi ile otel işletmelerinin birincil paydaşlarının haklarını gözeten 5 boyuta (çalışan ilişkileri, toplum ilişkileri, çevre ilişkileri, ürün kalitesi, çeşitlilik) göre tespit edilmiştir. Araştırmada bağımlı değişken olarak muhasebe temelli ve piyasa temelli finansal performans göstergeleri kullanılmıştır. Muhasebe temelli finansal göstergelerden aktif karlılık oranı (ROA) ve özkaynak karlılık oranı (ROE) kullanılırken, piyasa temelli finansal performans göstergelerinden piyasa katma değeri (MVA) ve Tobins'Q değeri kullanılmıştır. Araştırmanın aracı değişkeni olan marka değeri ise Hirose marka değerleme modeline risk katsayısı dahil edilerek hesaplanmıştır. Kurumsal sosyal sorumluluğun firmanın finansal performansı ve marka değeri üzerindeki ilişkisini incelemek amacıyla oluşturulan modeller OLS panel veri analizlerine tabi tutulmuştur. Çalışmada dengeli panel veri setiyle çalışılmıştır. Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluk ve finansal performans arasındaki nedensellik ilişkisini incelemek için eşbütünleşme, VAR ve Granger nedensellik analizleri yapılmıştır. Sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde kurumsal sosyal sorumluluğun finansal performansın bir nedeni olduğu ve kurumsal sosyal sorumluluğun finansal performans ve marka değeri üzerinde istatistiki olarak pozitif etki yarattığı tespit edilmiştir. Kurumsal sosyal sorumluluk alt boyutlarından toplum ilişkileri ve çeşitlilik hem muhasebe temelli finansal performans üzerinde hem de piyasa temelli finansal performans üzerinde pozitif etkiye sahiptir. Çevre ilişkileri alt boyutu piyasa temelli finansal performansı olumlu yönde etkilerken, çalışan ilişkileri boyutu ise muhasebe temelli finansal performansı olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Son olarak, kurumsal sosyal sorumluluk ile finansal performans arasındaki ilişkide marka değerinin olumlu yönde aracı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.