ÖZET

Amaçlar: Tekrarlanan Travmatik Beyin Hasarı (T-TBH) sonrası beyin korteks ve hipokampus bölgelerinde meydana gelen apoptotik hücre ölümlerinin araştırılması, TBH’ya sekonder nöbetler ile apoptoz ilişkisinin aydınlatılması amaçlanmaktadır.

Gereç ve yöntemler: Çalışmada 28 günlük Sprague Dawley yavru sıçanlar kullanıldı. Sham, T-TBH, düşük doz Pentilentetrazol (dd-PTZ) ve T-TBH+dd-PTZ grupları oluşturuldu. T-TBH sonrası düşük doz PTZ ile sıçanlarda nöbet gelişip gelişmediği değerlendirildi. Tüm grupların beyin kesitlerinde Hematoksilen Eozin boyama ile birlikte; TUNEL, kaspaz-3, Bcl- 2, GFAP ve c-fos immunhistokimyasal boyamalar yapıldı. Beyin korteks bölgeleri izole edilerek Gerçek Zamanlı Polimeraz Zincir Reaksiyonu (RT-PCR) ile kaspaz-3 ve Bcl-2 gen ekspresyon düzeyleri tayin edildi. İmmunhistokimyasal boyanmalar yarı kantitatif olarak değerlendirilerek gruplar arası karşılaştırma yapıldı. Gen ekspresyon düzeyleri SPSS 21 programı ile istatistiksel olarak değerlendirildi.

Bulgular: Yavru sıçanlarda normalde nöbetlere sebep olmayan dd-PTZ sonrası Racine Skorlamasına göre ortalama 3.3 değerinde nöbetler gözlendi. T-TBH ve dd-PTZ uygulaması sonrasında alınan beyin kesitlerinde TUNEL, kaspaz-3 ve Bcl-2 immunreaktivitesinin arttığı; kaspaz-3 ve Bcl-2 gen ekspresyon düzeylerinin sham grubuna göre anlamlı düzeyde yükseldiği belirlendi. T-TBH sonrası beyin korteks ve hipokampusta apoptotik hücre ölümlerinin meydana geldiği ve dokuda apoptoza cevap olarak Bcl-2 üretiminin yükseldiği tespit edildi. T-TBH+dd-PTZ grubunda ise paradoksal olarak hem immunreaktivitelerde hem de gen ekspresyon düzeylerinde azalma meydana geldi. GFAP ve c-fos immunreaktivitesi değerlendirildiğinde sham grubuna göre diğer tüm gruplarda boyanmanın arttığı, hipokampus bölgesindeki nöronların travmaya ve travma sonrası nöbetlere daha hassas olduğu tespit edildi. Hem korteks hem de hipokampus bölgelerinde travmaya sekonder olarak astrosit ve nöronal hücre aktivasyonun arttığı tespit edildi.

Sonuç: T-TBH yavru sıçanlarda nöbet eşiğini düşürmekte; beynin korteks ve hipokampus bölgelerinde apoptotik hücre ölümlerine sebep olmaktadır.

Anahtar kelimeler: Apoptoz, Bcl-2, kaspaz-3, travmatik beyin hasarı, nöbet, PTZ, TUNEL