Arjantin ve Türk Sinemasına Polisiye Edebiyat Uyarlamaları: Gözlerindeki Sır ve Son Hafriyat Örnekleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sarp Kalfaoğlu

Danışman: Hasan Akbulut

Özet:

Sinema ortaya çıktığı andan itibaren diğer tüm varolan sanat dallarından belirli oranlarda etkilenmiştir. Bu sanat dallarından biri de edebiyattır. Gerek dünya sinemasında, gerekse Türk sinemasında birçok roman ve öykü sinemaya uyarlanmıştır. Sinema ve edebiyat ilişkisi sinema sanatının gelişmesiyle ilişkiden çok etkileşime dönmüştür. Bu etkileşim sinemaya ve onun türlerine sirayet etmiştir. Polisiye roman da bu yayılmadan nasibini almıştır.

Polisiye edebiyat uyarlamaları üzerinde yapılan çalışmalar göstermiştir ki, polisiye edebiyat içine doğduğu kültüre ait emareler taşır. Bu kültür, içerisinde, ülkenin adalet sistemi de barındırmaktadır. Adalet sisteminde var olduğu anlatı içerisinde kabul edilen, çarpıklıklar polisiyenin akışını etkiler.

Arjantin Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti, yakın siyasi geçmişleri birbirine çok benzeyen iki ülkedir. Benzer yıllarda darbe görmüş, benzer yıllarda demokrasileri askerî müdahalelerle bölünmüştür. Bu bölünmelerin iki ülke adalet sistemine yansımaları vardır. Ortaya çıkan kimi çarpıklıklar, haliyle dönemi anlatan polisiyelerde kendisine yer bulmuştur.

Bu tezde, romanın sinemasal anlatıma nasıl yaklaştırıldığı, roman ve sinema etkileşimi ve romanın filme nasıl dönüştürüldüğü iki farklı ülkenin polisiye edebiyat uyarlaması sinema filmlerinden seçilen bir örnek ekseninde anlatıbilimsel açıdan incelenmiştir.

Bu anlamda önce Son Hafriyat ve Gözlerindeki Sır romanları gerçeklik ve kurmaca ekseninde hem zamansal, hem uzamsal, hem de karakter özellikleri ekseninde incelenmiş, sonra da elde edilen bulgular ekseninde metinler sinema filmi uyarlamasıyla karşılaştırılmıştır.  Bu anlamda Ayşe Eziler Kıran ve Zeynel Kıran’ın Yazınsal Okuma Süreçleri başlıklı çalışması, bu tezdeki önemli kaynaklardan biri olmuştur.

Bu tezde, Eduardo Sachieri’nin romanı Gözlerindeki Sır’ın yaratıcı uyarlama yöntemiyle Juan José Campanella tarafından aynı başlıkla sinema filmine aktarıldığı, Emrah Serbes’in romanı Son Hafriyat’ınsa, Serdar Akar tarafından Behzat Ç. Seni Kalbime Gömdüm başlığıyla sadakat ekseninde sinema filminde uyarlandığı sonucuna varılmıştır.