Yeni Görsel Kültür: Yeni Teknoloji ile Üretilen Görsel Nesnelerin Ontolojisi Üzerine Bir İnceleme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Berke Soyuer

Danışman: Hasan Akbulut

Özet:

Görüntü ile teknoloji arasındaki ilişki tarih boyunca varolagelmiştir. Bilinen ilk görüntü üretimi olan mağara resimlerinden, bu çağda dijital yöntemlerle üretilen görüntülere kadar görüntünün üretilme teknikleri, üretici özne ve izleyicisi ve bunlar arasındaki ilişki değişime uğramıştır. Bu değişim, fotoğrafın icadı ve tekniğin olanaklarıyla görüntünün çoğaltılabilmesi imkanları doğduğunda Walter Benjamin tarafından görüntünün aurası ve bu auranın çoğaltılma sebebiyle kaybı olarak teorileştirilmiştir. Bu tezde imgenin tarihsel geçirdiği ontolojik değişim incelendikten ve alanda yapılmış teorik çalışmalarla birlikte irdelendikten sonra dijital devrim sonrası dijital çoğaltmanın ve dijital medyumların görüntünün varlığıyla olan ilişkisi, Benjamin’in kendi çağında yaptığı sorgulama tekrarlanarak incelenmiştir. Resim, fotoğraf ve dijital görüntü başlıkları altında yapılan bu incelemelerden sonra yapay zeka ile üretilmiş görüntü yeni bir ana başlıkta ve Deep Dream, The Next Rembrandt ve Obvious Kolektifi gibi örnekler üzerinden tekrar incelenmiş ve yapay zekanın ürettiği görüntüde kendisinden önce gelen görüntü üretme teknolojilerinden tamamen farklı olarak üretim sürecinden insan öznesinin devre dışı kaldığı gözlemlenmiş; dolayısıyla bu görüntü çeşidinin tarihte kendisinden önce hiç bir zaman görülmemiş bir şekilde yeni bir ontolojik statüye sahip olduğu belirlenmiştir. Görüntünün ontolojisine dair yapılan bu inceleme, görüntünün görsel kültürdeki yeri ve sanat ile olan ilişkisinin geçirdiği evrim ve günümüzde içinde bulunduğu durumun analiz edilmesini sağlamıştır