Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özdelice N. (Yürütücü), Taş S., Toklu A. S., Balcı M., Toklu Alıçlı B., Dalyan C., et al.
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2022
Marmara Denizi’nde
özellikle 2007 yılından beri müsilaj oluşumu gözlenmiş, ancak 2021 yılında
etkisini yoğun ve şiddetli şekilde göstermiştir. Musilaj yüzeyde özellikle
köpüksü şekilde kendini göstermiş ve neredeyse tüm Marmara Denizi’ni
kaplamıştır. Daha önce yaptığımız müsilaj çalışmalarında bakteriler ile
birlikte pikoplankton ve fitoplankton gruplarının bu oluşumda etkin rol aldığı
ortaya konmuştur. Ayrıca 2021 yılında yayınladığımız ön çalışmada yüzeydeki
köpüksü oluşumda günümüze kadar Marmara Denizi’nde tür bildirimi yapılmamış
ihtiyotoksik bir haptofit Phaeocystis
pouchetii’nin etkin rol aldığı, dip tabakada ise farklı iki türün (Chrysoreinhardia giraudii ve Nematochrysopsis marina) ipliksi müsilaj
ile bu oluşumu desteklediği bildirilmiştir.
Ancak bu çalışma yalnızca 3 istasyondan alınan örnekler ile sınırlı
kalmıştır. Bu nedenle, Marmara Denizi’nin değişik bölgelerindeki farklı
derinliklerinden alınan örneklerdeki tür kompozisyonunu belirlemeye ihtiyaç
vardır. Önerilen bu projede, müsilajın yoğun olduğu dönemlerde Marmara
Denizi’nin değişik noktalarından farklı derinliklerden ve bentik bölgeden
toplanan örneklerdeki fitoplankton türleri ile bunların üzerinden beslenen
zooplankton popülasyonu belirlenecek ve halk sağlığını tehdit eden toksin
üreten zararlı alg türleri araştırılacaktır. Bu proje başvurusunun yapıldığı
tarihlerde Marmara Denizi’nin yüzeyinde müsilaj önemli ölçüde azalmıştır.
Önceki yıllarda olduğu gibi şayet sonbaharda müsilaj yoğunluğu tekrar
gözlenirse, yeni alınacak örneklerde de aynı çalışma gerçekleştirilecektir.
Ayrıca ek olarak pikoplanktonun (Synechococcus
sp.) da etkisi araştırılacak ve müsilaj kitledeki türler elektron mikroskobu
ile de görüntülenecektir. Müsilaj kitledeki fitoplanktonik organizmaların ve
zararlı türlerin belirlenmesine yönelik gerçekleştirilecek bu proje:
1-Özellikle yapıdaki silikat ve polisakkarit varlığı nedeniyle müsilaj
karakterizasyonunun belirlenmesi ile ilgili çalışmalara, 2- Müsilaj kitleden
izole edilebilecek türlerle, müsilajı tetikleyen faktörlerin belirlenmesine
yönelik yapılacak çalışmalara, 3- Fitoplankton ile yakın ilişkide olan ve
müsilaja sebep olan bakteriyolojik çalışmalara, 4- Müsilaja yönelik toksikolojik çalışmalara ve
5- Başta Sahra tozu olmak üzere atmosferik girdilerin denizel ekosisteme
etkilerinin belirlenmesine yönelik çalışmalara da katkıda bulunacaktır. Bu
proje yukarıda belirtilen en az 5 alanda yapılacak araştırmalar ile eşgüdüm
potansiyeline sahiptir.