Akademik Veri Yönetim Sistemi
Şen B. (Yürütücü), Çeken Ç., Uysal İ. B., Burnaz O. A.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2022 - 2024
Oksidatif stresin neden olduğu enflamasyon hasarlı dokularını korumak için gelişen bir yanıt olmasına rağmen Parkinson, Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıklar gibi çeşitli hastalıklara da sebebiyet vermektedir. Son araştırmalar ile hastalığın ilerlemesinde enflamasyon ve oksidatif stresin rolü net olarak ortaya konduğundan antioksidan potansiyeli yüksek ajanların saptanarak oksidatif stres kaynaklı hastalıklara tedavi çözümleri aranması yönündeki çalışmaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Ülkemizde yetişen Sambucus ebulus, Fraxinus ornus subsp. ornus ve Ecballium elaterium türlerinin antioksidan ve antienflamatuvar etkileri üzerine çeşitli çalışmalar literatürde mevcuttur. Fraxinus türleri sekoiridoit, feniletanoit ve çeşitli fenolik bileşikleri içermektedir. Antikanser, antienflamatuvar, antioksidan ve nöroprotektif gibi çeşitli aktivitelere sahiptir. Sambucus ebulus ülkemizde halk arasında romatizma ağrılarına, hemoroide, böcek sokmalarına karşı ve kas-iskelet sistemi hastalıklarında kullanılmaktadır. Meyve ekstreleri yüksek antosiyanin ve fenolik bileşik içeriğinden dolayı belirgin bir antioksidan aktivite sergilemektedir. Ayrıca bitkinin transkripsiyon faktörü NF-κB’nin ekspresyonu ve sitokinler üzerine etkileri bulunmaktadır. Ecballium elaterium sinüzit, uzun süreli baş ağrıları ve nefes darlığı tedavisinde kullanılmaktadır. Bitkinin yapraklarından, çiçeklerinden ve meyvelerinden hazırlanan çeşitli ekstrelerin antienflamatuvar aktivitelerini belirlemek için yapılan bazı ön testlerin (in vitro ve in vivo) gerçekleştirildiği ve ekstrelerinin anti-Alzheimer etkinliği hakkında in vivo olarak ortaya konduğu iki çalışma yakın zamanda literatüre girmiştir.
Bu çalışmada S. ebulus, F. ornus subsp. ornus ve E. elaterium taksonlarına ait daha önceki çalışma sonuçlarının ışığında çeşitli droglarının farklı yöntemler ile hazırlanmış ekstrelerinin ve alt ekstrelerinin antioksidan etkilerinin araştırılmasının yanı sıra ele alınan drogların farmakognozik ön çalışmaları ile bitkilerin kimyasal içeriklerinin genel profili çıkarılarak numunelerin total fenolik madde miktarları belirlenmiş ve içerikleri çeşitli kromatografik metotlar ile incelenmiştir. Bu şekilde bitkilerin farklı metotlar ile işlenmesi sonucunda ortaya koyacakları tedavi potansiyelleri değerlendirilmiştir.