Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yücel S., Çağlar N., Korkmaz N. (Yürütücü), Aksu A., Savun Hekimoğlu B.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2023
| Bu projede, insanlar tarafından yaygın olarak kullanılan ve alıcı ortamda sıklıkla tespit edilen farklı tedavi gruplarına (antiinflamatuvar, antiepileptik, lipit düzenleyiciler, antibiyotik, β-bloker ve hormon) ait 16 farmasötik bileşiğin Marmara Denizi su ve biyotasındaki varlıkları, biyobirikimleri, çevresel ve insan sağlığı risk değerlendirmeleri araştırılacaktır. Çalışma alanı olarak seçilen Marmara Denizi, insan kaynaklı baskılar göz önüne alındığında, kuzeydoğuda İstanbul ve endüstriyel faaliyetlerin ana merkezi olan İzmit Körfezi bölgesi ile deniz ekosistemi üzerinde farklı seviyelerde tanımlanan basınç türleriyle etkilenmektedir. Marmara Denizi, antropojenik baskıların deniz ekosistemleri üzerindeki etkilerinin değerlendirilebildiği doğal bir laboratuvar olması bu bölgeyi mikrokirleticilerin (farmasötik gibi) bulunurluğu açısından araştırma alanı olarak seçmenin büyük önemini göstermektedir. Bir yıl boyunca dört mevsim Marmara Denizi iki istasyonlardan su ve biyota numuneleri toplanacaktır. Bu örnekleme süresi boyunca su kalite parametreleri de ölçülecektir. Su numuneleri sıvı-sıvı ekstraksiyon ve katı faz ekstraksiyon ile ekstrakte edilecektir. Biyota numuneleri ise QuEChERS yöntemi ile ekstrakte edildikten sonra dSPE yöntemi ile clean-up işlemi yapılacaktır. Ardından tüm numuneler türevlendirilecek ve GC-MS ile analiz edilecektir. Son olarak, elde edilen sonuçlar doğrultusunda farmasötik bileşiklerin biyotadaki biyobirikimleri, çevresel ve insan sağlığı risk değerlendirmeleri yapılacaktır. Bir milyardan fazla insanın gıda ihtiyacını ve geçimini sağlayan denizler birçok canlıya ev sahipliği yapmaktadır. Farmasötik gibi mikrokirleticiler atık su arıtma tesislerinde arıtımı tam olarak gerçekleştirilemediği ve alıcı ortamlara ulaştığı için sucul ekosistem için dünyada da genel bir problem haline gelmeye başlamıştır. Bu tür kirleticilerin arıtımları için çözüm önerisi getirebilmek için öncelikle sucul ekosistemdeki varlıklarının tespit edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, Marmara Denizi’nin ekonomik değere sahip balıklarında farmasötik bileşik kalıntılarının varlıklarının tespit edilmesi ve uzun dönemli izleme çalışmalarıyla takip edilmesi sucul ekosistemlerde sürdürülebilir sağlıklı gıda arzı için katkı sağlayacaktır. Bu nedenlerden dolayı Marmara Denizi sucul ekosisteminde (su ve biyota) bu tür mikrokirleticilerin tespit edilmesi ve izleme çalışmaları yapılması çok önemlidir. |