Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yontan T. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2022
Galaksimizin spiral kollarında
yer alan açık kümeler onlarca veya binlerce yıldızın zayıf çekim kuvvetleriyle
bir arada bulunduğu yıldız topluluklarıdır. Aynı molekül bulutunun çökmesiyle
oluştuklarından açık kümeyi oluşturan yıldızların Güneş’e uzaklıkları, kimyasal
kompozisyonları ve yaşları benzerdir. Bu özelliklerinden dolayı açık kümeler
Galaksinin yapısının oluşumunun ve evriminin araştırılmasında kullanılan önemli
gök cisimlerindendir. Açık kümedeki yıldızlar farklı ışıma gücü ve kütledeki
yıldızlardan oluştuğundan geniş bir parlaklık ve renk indeksi aralığında yer
alırlar. Açık kümelerde bulunan parlak ve sönük yıldızlar, küme alanlarının CCD
alıcılar ile farklı poz sürelerinde ve filtrelerde alınan görüntülerin bir
arada incelenmesiyle tespit edilir. Günümüzde Gaia uydusunun astrometrik verileri araştırmacıların kullanımına
sunması sonucu kümelerin fotometrik verilerinin Gaia’nın hassas astrometrik verileriyle bir arada incelenmesine
fırsat vermektedir. Bu da kümeye üye yıldızların yüksek doğrulukla
belirlenmesini sağlamakla birlikte, kümenin üye yıldızları kullanılarak tayin
edilecek yapısal ve astrofizik parametrelerinin duyarlılığını arttıracaktır. Bu
amaç doğrultusunda TÜBİTAK Ulusal Gözlemevinde (TUG) bulunan T100 teleskobuyla
Berkeley 68, NGC 1664, NGC 6939 ve Stock 20 açık kümelerinin CCD UBV fotometrik gözlemleri yapılmıştır.
Proje çalışmasında incelenecek dört açık kümenin yapısal ve astrofizik
parametreleri güncel yöntemler kullanılarak tayin edilecektir. Analizlerde
astrofizik parametreler bağımsız yöntemler ile elde edileceği için parametre
dejenerasyonunun önüne geçilecektir. Ayrıca, küme üyesi yıldızların radyal hız
ölçümlerinin literatürde verilmiş olması durumunda kümelerin kinematik ve
dinamik yörünge analizleri yapılacaktır. Küme üyesi
anakol yıldızlarından itibaren kümelerin ışıma gücü ve bugünkü kütle
fonksiyonları belirlenerek dinamik evrimleri hakkında bilgi edilecektir.
TUG’dan sağlanan
duyarlı fotometrik gözlemler ile Gaia’nın
ikinci veri sürümündeki astrometrik verilerinin birlikte analiziyle elde
edilecek bulgular, proje önerisinde incelenecek açık kümelerin yapısal ve
astrofizik parametrelerinin yüksek doğrulukla tayin edilmesine fırsat vereceği
gibi, kümelerin güncel parametrelerini literatüre kazandıracak ve TUG’un
tanınırlığını arttıracaktır. Ayrıca, analizlere katkıda bulunacak bir doktora
öğrencisinin proje çalışması boyunca bursiyer olarak çalışması, bu genç bilim
insanının bilgi ve deneyim kazanmasını sağlayacaktır.