Akut ve Kronik Stres Altındaki Sıçanlarda Çevre Zenginleştirmenin Kortikosteroid Hormonlara Bağlı Fizyolojik Etkilerinin İncelenmesi

ÇEVİK A. (Yürütücü), AL-AFLOOGEE H. S. R.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Y.Lisans, 2022 - 2024

Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
Destek Programı: BAP Y.Lisans
Başlama Tarihi: Ağustos 2022
Bitiş Tarihi: Eylül 2024
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Proje Özeti

Al Afloogee, Hayder Saad Raji. Akut ve Kronik Stres Altındaki Sıçanlarda Çevre Zenginleştirmenin Kortikosteroid Hormonlara Bağlı Fizyolojik Etkilerinin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. 2024.

Bu çalışmanın amacı; depresyon, alzheimer ve vasküler demans gibi nörolojik hastalıkların araştırılmasında sıklıkla kullanılan zorunlu yüzme testinin (ZYT) hayvan refahı açısından bilinen dezavantajlarını en aza indirmek, farklı stres modellerine karşı zenginleştirilmiş çevre (ZÇ) uygulamasının etkilerini değerlendirmektir.

Bu amaçla 36 adet Wistar albino erkek sıçan ile her biri ZÇ ve standart çevre (SÇ) olmak üzere 2’şer alt grup içeren kontrol (n=12), uzun süreli tek stres (SPS) (n=12) ve uzun süreli çift stres (DPS) (n=12) grupları oluşturulmuştur.Bu gruplara ZYT ve hareket kısıtlama işlemleri uygulanmıştır.Hayvanlardan deney öncesi ve deney sonunda alınan kan örneklerinde kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH), Adenokortikotropik hormon (ACTH) ve kortikosteron (CORT) adlı glukokortikoidlerin (GK) plazma düzeyleri ELISA yöntemiyle ölçülmüştür.

Stresli gruplar ile kontrol grubu arasındaki davranışsal ifadeler ve plazma CRH, ACTH ve CORT düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. Stres yüklü sıçanların kontrol grubundakilerine göre daha az yüzme ve daha çok tırmanma ve hareketsizlik sürelerine sahip oldukları ortaya konulmuştur (P<0.01).

20 gün boyunca uzun süreli çevresel strese maruz bırakılan sıçanlarda plazma CRH, ACTH ve CORT düzeylerinin arttığı, ZÇ uygulamasına tabi tutulan stresli gruplarda plazma GK düzeylerinin azaldığı saptanmıştır. Çalışmamızın bulguları, akut kısıtlama stresine maruz bırakılan sıçanlarda olduğu kadar tekrarlanan stres altındaki sıçanlar üzerinde de olumlu bir etkisi olduğunu göstermektedir.

Buna karşılık, ZÇ 'li ve SÇ uygulanan stres gruplarında kontrol gruplarına kıyasla, 35 gün boyunca tekrarlanan strese maruz kalan stresli ve ZÇ grupları ile kontrol grupları arasında önemli bir fark bulunmamıştır.

Bu çalışma ile, insanlardaki psikolojik hastalıkların modellenmesinde önemli katkılar sağlayan ZYT uygulamasının yol açacağı travmatik sonuçların ZÇ uygulaması ile azaltılabileceği ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Stres, Çevresel Zenginleştirme, Stres hormonlarının fizyolojisi, Zorunlu Yüzme Testi (ZYT), Hayvan Refahı.

abstract

Al Afloogee, Hayder Saad Raji. Investigation of Physiological Effects of Environmental Enrichment on Corticosteroid Hormones in Rats Under Acute and Chronic Stress. Istanbul University Institute of Health Sciences. Master Thesis. Istanbul. 2024.

The aim of this study was to minimize the known disadvantages of the Porsolt forced swim test (FST), which is frequently used in the investigation of neurological diseases such as depression, Alzheimer's and vascular dementia, in terms of animal welfare and to evaluate the effects of enriched environment (EE) application against different stress models.

For this purpose, we used 36 Wistar albino male rats divided into 3 groups control (n=12), prolonged single stress (SPS) (n=12) and prolonged double stress (DPS) (n=12). Each group have sub-groups divided as Environment Enrichment (EE) group and Standard Environment (SE) group. Plasma levels of corticotropin-releasing hormone (CRH), adenocorticotropic hormone (ACTH) and glucocorticoids called corticosterone (CORT) were measured by ELISA method in blood samples taken from the animals before and at the end of the experiment.

There were significant differences in behavioural expressions and plasma CRH, ACTH and CORT levels between the stressed and control groups. Stressed rats were found to have less swimming and more climbing and immobility periods than those in the control group (P<0.01).

For 20 days, it was found that plasma CRH, ACTH and CORT levels increased in rats exposed to long-term environmental stress, and plasma glucocorticoid levels decreased in stressed groups subjected to EE treatment. The findings of our study show that EE has a positive effect on rats exposed to acute restraint stress as well as on rats under repeated stress.

On the other hand, no significant difference was found between the stressed and enriched groups exposed to repeated stress for 35 days, compared to the control groups in the stress groups subjected to EE and SE.

This study demonstrates that the traumatic consequences of the application of the FST, which provides important contributions to the modelling of neurological diseases in humans, can be reduced by the application of the EE.

Keywords: Stress, Environmental Enrichment, Forced Swim Test (FST), Physiology of Stress Hormones, Animal Welfare.