Akademik Veri Yönetim Sistemi
CANER H., KARLIOĞLU KILIÇ N.(Yürütücü), Eriş K. K., NAZİK A., MAKAROĞLU Ö.
TÜBİTAK Projesi, 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı, 2020 - 2023
Mert Gölü’nden alınan MRT-04 ve MRT-05 karotlarında gerçekleştirilen palinolojik analizlerle
göl çevresinde yayılış gösteren Longoz Ormanlarının Orta-Geç Holosen vejetasyon tarihi
yüksek çözünürlüklü olarak belirlenmiştir. Mert Gölü’nden alınan MRT-04 karotunun tabanı
radyokarbon tarihlendirmesi sonucunda GÖ 6555 yılına, MRT-05 karotunun tabanı ise GÖ
1900 yılına tarihlenmiştir. Mert Gölü ve çevresinde son 6555 yılda yaprak döken karışık meşe
ormanlarının hâkim olduğu ve bu orman kompozisyonu içine kayın, gürgen, fındık ve
ıhlamurun yoğun olarak katıldığı görülmüştür. Saka Gölü’nden alınan SK-03 ve SK-04
karotlarının tabanları ne yazık ki tarihlendirilememiştir. Bu karotların polen diyagramları
incelendiğinde; bu göl çevresinde kızılağacın baskın olduğu, onu sırasıyla yaprak döken
meşeler, dişbudak, kayın ve gürgenin takip ettiği belirlenmiştir. Mert Gölü oldukça sığ ve küçük
ölçekli bir lagün gölü olmasına rağmen karotların bir kısmında gözlenen litolojik farklılıklar bu
gölün sedimanter sürecinin oldukça dinamik olduğunu göstermektedir. Saka Gölü’nde yapılan
litolojik çalışmalara ilave olarak manyetik duyarlılık ve XRF analiz sonuçları; Birim 1’in bir
lagün, Birim 2’nin denizel ortam olduğunu, Birim 3’ün ise, gölsel ve flüvyal veya deltaik bir
fasiyeste çökeldiğini düşündürmektedir.
MRT-04 karotunda gerçekleştirilen sedimantolojik ve jeokimyasal analizlerin ortamsal ve
iklimsel değerlendirmesi yapıldığında; G.Ö.6275, G.Ö.5760-5600 yılları ve G.Ö.5100 yılında,
G.Ö. 3850-3600, G.Ö.2585 ve 2255 yıllarında duraylı 18O’deki artış, bu dönemlerde iklimde ani
sıcaklık ve yüksek buharlaşmanın olduğu kurak bir iklimin varlığını göstermektedir. G.Ö.1550
yılından sonra ortamsal koşulların önemli oranda değiştiği, özellikle K, Fe, Mn ve Ti
elementlerindeki değerlerinin dereceli azalmasından, TOC ve 13C değerlerindeki ani düşüşten
anlaşılmaktadır. Karotun bu seviyesinden üste doğru ayrıca AP oranında kayda değer artışlar,
Mert Gölü ve çevresinde ılıman bir iklimin sonucunda yoğun bitki örtüsünün varlığını
göstermektedir. Son 310 yıllık dönemde manyetik duyarlılık, K, Ti, Fe ve Mn oranlarında ani
düşüşler, göle kırıntı girdisinde önemli ölçüde bir azalma olduğunu ve çok daha kurak bir iklimin
varlığına işaret etmektedir. Ayrıca, Saka Gölü’nde ölçülen yüksek manyetizasyon değerleri, bu
göl sedimanlarının Mert Gölü’nden daha oksik koşullar altında kaldığını göstermektedir.