Akademik Veri Yönetim Sistemi
Darendeliler F. F. (Yürütücü), Baş F., Uyguner Z. O., Güven Z. G.
TÜBİTAK Projesi, 2007 - 2009
Hipofiz bezinin gelişim ve farklılaşmasında rol oynayan PROP-1,
PIT-1, HESX1, LHX3 gibi transkripsiyon
faktörlerinin genlerindeki mutasyonlar
çoğul hipofiz hormon eksikliklerinin (ÇHHE) gelişmesine yol
açabilmektedir.
Projemizde, ülkemizin değişik merkezlerinde ÇHHE tanısıyla
takip ve tedavi edilen sporadik veya ailevi olgularda toplumumuza özgün
mutasyonların saptanması amaçlandı. Büyüme hormonuna (BH) ek olarak, adrenokortikotrop
hormon (ACTH), luteinizan hormon (LH), follikül stimülan hormon (FSH), tiroid
stimülan hormon (TSH) ve/veya prolaktin (PRL) hormonlarından en az birinin daha
eksik olması çoğul hipofiz hormon eksikliği (ÇHHE) olarak kabul edildi. Bu
çalışmaya 12’si sporadik, 16’sı ailevi olan (ailede birden fazla olgu
bulunan) 28 aile, toplam 39 olgu alındı ve mutasyon taraması
yapıldı.
Üç aileden 8 olguda, PROP-1
geninde ekzon 2’de daha önce tanımlanmış bir çerçeve kayma (frame shift) mutasyonu (p.Glu100GlufsX9)
saptandı. Akraba evliliği olmayan bir ailede 2 kardeşte kırpılma
hatasına yol açtığı düşünülen yeni bir mutasyon (IVS1+2T>G) gösterildi. Anne
ve baba bu mutasyon için taşıyıcı idi. PROP-1 mutasyonu sıklığı tüm olgular
içinde % 25.6 (10/39) bulundu. Hastalarımızda PROP-1 geni üzerinde 2’si yeni
olmak üzere toplam 10 farklı polimorfizm belirlendi. PIT-1 geninde herhangi bir
mutasyon gösterilemedi, ancak bu gen üzerinde 5 farklı polimorfizm saptandı. LHX3
geninde 12 ayrı polimorfizm dışında herhangi bir dizi değişimi gösterilemedi.
HESX1 geninde septooptik displazisi olan sporadik bir olguda daha önce ekzon 4
üzerinde tanımlanmış olan yanlış anlamlı bir nokta mutasyonu (p.R160H) gösterildi.
Bu çalışma ülkemize özgün
mutasyonların taranması için yapılan ilk çalışma olup, mutasyon dağılımının
gösterilmesine yardımcı olacaktır. Çalışmamızda PROP1 geninde yeni mutasyon ve
yeni polimorfizmler tanımlanmıştır. İlk tanı sırasında henüz ortaya çıkmamış
olan bir hormon eksikliği daha ileri yaşlarda ortaya çıkabileceğinden,
transkripsiyon faktörleri genlerindeki mutasyonların gösterilmesi izlem ve
tedavi planına da ışık tutacağından ayrıca önem taşımaktadır.