Akademik Veri Yönetim Sistemi
İşinibilir Okyar M. (Yürütücü), Aydemir M. N., Çalıcı S. Z.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Y.Lisans, 2025 - 2026
Denizanaları, 500 milyon yılı aşkın süredir
denizlerde varlıklarını sürdüren, evrimsel süreçteki en eski ve en yüksek
adaptif özelliklere sahip denizel organizmalarından biridir. Basit
görünümlerine karşın karmaşık ekolojik işlevlere sahiptirler ve günümüzde, özellikle
kirlilik ve müsilaj gibi çevresel sorunların göstergesi olarak ön plana
çıkmaktadırlar.
Ekosistem sağlığını anlamak ve denizel
çevredeki genetik dinamikleri incelemek adına deniz peyzajı genetiği, mekânsal
ve çevresel faktörlerin gen akışı ve populasyon yapısı üzerindeki etkilerini
araştıran bir disiplin olarak önem kazanmaktadır. Bu disiplin, coğrafi
bariyerler, çevresel heterojenlik ve okyanus akıntıları gibi faktörlerin
genetik çeşitliliğe olan karmaşık etkilerini çözümlemeyi amaçlamaktadır. Mitokondriyal
DNA kopya sayısı (mtDNAcn), çevresel stres faktörlerine karşı hücresel
tepkilerin incelenmesinde hassas bir biyobelirteç olarak artan bir ilgi ile
çalışılmaktadır. Bu biyobelirteç, özellikle kirliliğin hücresel enerji
metabolizması üzerindeki etkilerini değerlendirmek ve populasyonların
stresörlere karşı genetik adaptasyonlarını ortaya koymak için değerli veriler
sunmaktadır.
Bu amaçla,
bu projede, İzmit Körfezi’ndeki dört farklı lokasyondan örneklenen denizanası
populasyonlarında mtDNAcn analiz edilerek, populasyonların çevresel stres
faktörlerine karşı genetik alt yapıları değerlendirilecektir. Bu biyobelirteç
aracılığıyla, denizanalarının yüksek çevresel toleransı deniz peyzajı genetiği
perspektifinden genetik çeşitlilik ve çevresel baskılar arasındaki ilişkiler bakış
açısıyla detaylı bir şekilde incelenecektir.