Turkiye'de Paulownia Ağacı Üretimi Denemesi


Creative Commons License

Hiç F. Ö. (Yürütücü)

Dünya Bankası Destekli Proje, 2000 - 2006

  • Proje Türü: Dünya Bankası Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Ekim 2000
  • Bitiş Tarihi: Ekim 2006

Proje Özeti

TEŞEKKÜR VE ÖNSÖZ:

Bu araştırmanın amacı, Paulownia türlerinin Türkiye’de yetiştirme şartlarının belirlenmesidir. Çin Halk Cumhuriyeti Pekin Ormancılık Üniversitesi Ağaç Islahı Başkanı Prof. Dr. Xihuan SHEN ve Çin Ormancılık Akademisi Tarımsal Ormancılık ve Paulownia Bölüm Başkanı Doç. Dr. Huaxin ZHANG’ın bilimsel katkıları ile Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü’nden Can ACAR liderliğinde ve Aysun ÖZCAN, Nurten ÖZKURT, Melahat ŞAHİN AKAR, Hüseyin KARATAY, Dr. Mustafa AKYÜZ ve Necmettin EREN yürütücülüklerinde 1998 yılında başlamış 2006 yılında tamamlanmıştır.

Proje sürecinde yürütücülük görevi alan fakat çeşitli nedenlerle projeden ayrılmak zorunda kalan Semra KESKİN, Erdal ÖRTEL, Selma ÇOŞGUN, Dr. Ufuk COŞGUN, Yard. Doç. Dr. Sezgin AYAN, Şaban ÇETİNER ve Fahrettin ULU’ya teşekkür ederiz.

Denemelerimizin kurulması için arazilerini tahsis eden Muharrem TOZKOPARAN, Dr. Fatma Özlen Hiç BİROL, Tarık YILDIRIM ve İlyas DEMİRCİ’ye gösterdikleri işbirliği için müteşekkiriz. Araştırma çalışmaları sırasında bize her türlü olanağı sağlayan Araştırma Müdürü Ergun AVCIOĞLU başta olmak üzere; çalışmalarımızda her türlü yardımı sağlayan Doğu Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü ve Güney Doğu Ormancılık Araştırma Enstitüsü’nün üst yöneticilerine ve personeline teşekkürü borç biliriz.

Deneme fidanlarının yetiştirilmesinde gösterdikleri titiz çalışma dolayısıyla, Orman Teknikerleri Şükrü ŞENYILDIZ, Mehmet CAZİP ve Metin ÖZASLAN’a, araştırmamızın her aşamasında değerli katkılarını gördüğümüz Başmühendis M. Emin AKKAŞ’a teşekkür ederiz.

Çalışmamızın ülke ormancılığının gelişmesine katkısı olması dileğiyle.


Bu çalışma ülkemizde tarımsal alanlarda odun üretiminde kullanılan kavak ve okaliptüs dışında bir orman ağacı olan Paulownia’nın ülkemizdeki yetişme koşullarını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır.

Proje gereğince Torbalı Orman Fidanlığında Çin Ormancılık Enstitüsü’nden temin edilen P. elongata, P. fortunei ve P. tomentosa türlerine ait 19 orijin ve bir Paulownia meleziyle bir gen bankası ve GAP Bölgesinde (Diyarbakır), Akdeniz Bölgesinde (Ceyhan Orman Fidanlığı ve Serik), Ege Bölgesinde (Aydın), Karadeniz Bölgesinde (Adapazarı, Ordu- Merkez ve Ulubey) sekiz deneme alanı kurulmuştur.

Deneme alanlarından elde edilen bulgulara göre, orijinler arasında yaşama

oranları bakımından istatistiki anlamda önemli bir fark bulunmamıştır.

Denemelerde en yüksek yaşama oranını gösteren orijinlerden çap-boy gelişmesi bakımından en iyi grupta yer alan tür ve orijinler: Ceyhan şartlarında P. fortunei’nin Guangxi ve Hubei, Aydın şartlarında P.elongata’nın Shanxi orijinleridir. Dikim sıklığı ve gövde kalitesini doğrudan etkileyen faktörlerde elde edilen sonuçlara göre P. fortunei’nin Guangxi orijini en iyi gövde formuna sahiptir. Taç formu bakımından en dik taç formuna P. tomentosa’nın Shanxi, en kavisli taç formuna P. elongata’nın Henan, en geniş kavisli taç formuna P. fortunei’nin Guangxi orijini sahiptir. En geniş taç genişliği P. fortunei’nin Guizhou orijininde bulunmuştur.

Çalışma konu bazında yürütülen ilk araştırmadır. Paulownia ile ilgili ıslah ve yetiştirme araştırmaları tamamlanmadan Türkiye’de endüstriyel ağaçlandırmalarda kullanılması risklidir. Kesin sonuç elde edilinceye kadar başka çalışmaların da yapılmasına gerek vardır. Yapılacak tüm bu araştırmaların sonuçları alınana kadar tarımsal amaçlı endüstriyel ağaçlandırmalarda sonuçları alınan kavak ve okaliptüsün kullanımına devam edilmesi uygun olacaktır.

Anahtar kelimeler: Paulownia, orijin, yaşama oranı, taç formu, taç genişliği.