Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - Devam Ediyor
Dönmez D. Marketlerden Toplanan Tereyağlarındaki Aflatoksin M1 Miktarının Mevsimsel Olarak Araştırılması. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Tıbbi Mikrobiyoloji ABD. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. 2023.
Mikotoksinler tarladan tüketime tüm aşamalarda, nem ve sıcaklığa bağlı olarak oluşan Aspergillus, Penicillium, Fusarium cinsi bazı küfler tarafından oluşturulan sekonder metabolitleridir. Aflatoksin M1 (AFM1); aflatoksin B1 (AFB1)’le kontamine olan yemle beslenen hayvanların sütlerinde bulunan hepatokarsinojenik bir metabolit olup; pastörizasyona ve sterilizasyona direçlidir, bu sebeple AFM1 bulunan sütlerden elde edilen süt ürünlerinin tümü toksin içerir. Bunun yanında, bu ürünlerde AFM1 düzeyleri mevsimsel değişiklikler de gösterir. Bu sebeple yapılan bu çalışmada Türkiye’deki yasal toksin sınırı (50 ng/L) temel alınarak çeşitli marketlerden 42’si kış ve 42’si ilkbahar mevsiminde toplanan 84 tereyağı örneğinde AFM1 düzeyleri belirlenmiştir. İncelenen 84 tereyağı örneğinin 79’ unda (%94) farklı düzeylerde AFM1 varlığı saptanırken, bu örneklerinin 67’sinde (%79,7) yasal sınırın aşıldığı belirlenmiş ve beş (%5,9) örnekte toksine rastlanmamıştır. Sonuçlar mevsimsel açıdan değerlendirildiğinde, kış mevsimine ait 42 tereyağı örneğinin 37’sinin (%88,1) saptanabilir düzeylerde AFM1 ile kontamine olduğu belirlenmiş ve örneklerin 32’sinde (%76) sınır değerin (0,05ng/L) aşıldığı görülmüştür. Beş örnekte ise sınır değerinin altında AFM1 saptanırken (%12), beş örnekte (%12) toksine rastlanmamıştır. İlkbahar mevsiminde toplanan tereyağı örnekleri değerlendirildiğinde, 42 tereyağı örneğinin tümünde (%100) çeşitli düzeylerde AFM1 belirlenmiştir. Otuz beş örnekte sınır değerinin aşıldığı (%83.3) saptanırken, örneklerin 10’unda (%23,8) çok yüksek düzeyde (>100,00) toksin belirlenmiştir. Yedi (%16.6) örnekte sınırın altında AFM1 saptanmıştır. Çalışma sonucunda, tereyağlarında belirlenen AFM1 düzeylerinin ciddi halk sağlığı sorunu oluşturabileceği, bu duruma sebep olabilecek hayvan yemlerinin AFB1 düzeylerinin ve bu yemlerin saklandığı depo koşullarının düzenli kontrolünün sağlanması gerektiği düşünülmüştür. İlkbaharda toksin düzeylerinin kış mevsimine göre daha yüksek olması, hava koşulları nedeniyle hayvanların meraya çıkamadığı ve hala depo yemlerle beslenmiş olabilecekleri şeklinde yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Aflatoksin, Aspergillus, Mikotoksin, AFM1, Tereyağı
Bu çalışma, İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No:38296