Akademik Veri Yönetim Sistemi
Şahin T.(Yürütücü), Yontan T., Plevne O., Bilir S.
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2024
Güneş civarındaki yıldızların kinematiği,
yörünge dinamiği ve kimyasal özellikleri Galaksimizin kimyasal yapısının ve
buna eşlik eden oluşum senaryolarının sınanması aşamasında önemli rol
oynar. Proje kapsamında gerçekleştirilecek kendi içerisinde uyumlu
yöntemler kullanılarak G-tayf türünden metalce fakir genç ve yaşlı
yıldızların orijinleri araştırılacaktır.
Güneş komşuluğundaki metalce fakir yıldızlar üzerine bu tür çalışmalar
yıldız astrofiziği ve galaksi astrofiziği arasında bir köprü vazifesi görür. Bu
çerçevede, elde edilecek veriler, Güneş komşuluğundaki yıldızların kimyasal
yapıları ve dinamikleri hakkında literatüre önemli bir katkı sağlayacaktır.
Proje önerisi kapsamında incelenecek çok sayıda yıldızdan elde edilecek
bulgular istatiksel bir öneme sahip bir çalışma olarak literatüre
kazandırılacaktır. Proje önerisini özgün kılan özelliklerden bir diğeri de
literatürde Güneş komşuluğunda çok sayıda yıldızdan oluşan bir örneklem için
tayfsal, kinematik ve yörünge dinamiksel özelliklerinin bir arada incelenmemiş olmasıdır.
Kinematik temelli olarak gerçekleştirilecek popülasyon ayrımları yıldızlar için
proje önerisi kapsamında belirlenecek a ve Fe bolluklarıyla sınanacaktır. Yıldızların tayfsal, kinematik ve
yörünge dinamik verileri yüksek öz hareketli (HPM) kaynakları da içeren
Güneş komşuluğundaki metalce fakir bu örneklem için Galaksimizdeki küresel kümeler ve Galaksimizin çevresinde yer alan uydu
cüce galaksiler ile olası köken durumlarının araştırılması (kopma
senaryolarının değerlendirilmesi) amacıyla birlikte değerlendirilecektir.
Böylelikle kopma senaryoları kapsamında incelendiklerinde örneklem içindeki
metalce fakir HPM yıldızların da Güneş
komşuluğunun doğal üyeleri olup olmadıkları değerlendirilebilecektir. Bilgimiz
dahilinde bu çalışmanın literatürde metalce fakir HPM yıldızları üzerine
gerçekleştirilecek en kapsamlı çalışma olması bakımından da özgün olduğu
düşünülmektedir.
Proje amaçlarının gerçekleştirilmesi için seçilmiş program yıldızlarının
tayf verileri yüksek çözünürlüklü ve yüksek S/N (sinyal/gürültü)
oranlı ELODIE, NARVAL ve/veya ESPaDOnS Echelle tayflarından astrometrik
verileri de Gaia eDR3’ten sağlanacaktır. Literatürde rapor edilen model
atmosfer parametrelerinde büyük değişimler sergiledikleri görülen program
yıldızları için gerçekleştirilecek duyarlı model parametre ve element
bollukları tayinleriyle (örn. [Element/Fe] oranları, [α/Fe]) bu kaynaklar için
hesaplanacak duyarlı yaş ve yörünge parametreleri Güneş komşuluğunun fiziki
doğasının anlaşılması aşamasında literatüre önemli bir katkı sağlayacaktır.