Sarıkaya H., Altuntaş M. C. (Yürütücü), Ünver M., Eskin Ü., Argun S., Horozcu Ü., et al.
Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2021 - 2022
Arşiv belgeleri, bir devletin içtimaî, iktisadî, hukukî, siyasî ve dinî
bünyesinin hemen her alanına yönelik bilgiler ihtiva etmesi sebebiyle, sosyal
bilimler sahasında çalışmalarda bulunan araştırmacıların temel kaynakları
arasında yer almaktadır. Bu belgelerin birer tarihi vesika olmaları, onların
sadece tarih ilmi ile alakalı bulunduklarına yönelik bir anlayışı ortaya
çıkarmışsa da özellikle Osmanlı dönemi ilahiyat alanında çalışan
araştırmacıların söz konusu belgelerden vareste kalamayacakları açıktır.
Fakat arşiv belgelerinin lisansüstü İlahiyat araştırmalarında yeterince
kullanılmadığı görülmektedir. Bu bağlamda yaptığımız ön inceleme
sonucunda İslâmî ilimler sahasındaki Osmanlı dönemine yönelik tez
çalışmalarının sadece %3’ü gibi çok düşük bir oranda arşiv belgelerine
müracaat edildiği tespit edilmiştir.
Bu proje söz konusu arşiv belgelerinin neden ilahiyat sahasındaki
tezlerde kullanılmadığı, lisansüstü öğrencilerinin arşiv hakkındaki bilgi
düzeylerinin niteliği, bu sahadaki metodolojik eksikliğin kök nedenlerinin
tespiti, bunların giderilmesinde uygulamalı ve teorik eğitimin alana ne derece
katkı sağlayacağı ve gerek Devlet Arşivi gerekse fakülte bazında ne tür
yeniliklerin hayata geçirilebileceğine odaklanacaktır.
Proje, lisansüstü araştırıcılarının arşiv belgelerine olan ilgilerini
artırmayı, belgelerin dilini öğrenmesini ve kaynak olarak kullanabilme
yetkinliğine kavuşmalarını hedeflemektedir. Bu hedef doğrultusunda ilk
olarak Devlet Arşivlerine vâkıf, araştırıcıların Devlet Arşivlerinde araştırma
yapmalarının her iki taraf açısından önem ve değerini bilen deneyim ve
uzmanlık sahibi kimselerle mülakat yapılacaktır. Sonrasında ise lisansüstü
araştırmacıların Devlet Arşivleri konusundaki bilgi, ilgi ve motivasyonlarını
ölçmek üzere anket uygulaması gerçekleştirilecektir. Böylece arşiv
belgelerinin kullanılmasında göze çarpan eksikliklerin tespiti yapılmış
olacaktır. Ardından ilgili sahada uygulamalı eğitim, seminer ve atölye
çalışmalarına yer verilecektir. Son aşamada ise katılımcıların teorik ve pratik
eğitimlerinin akabinde bilgi ve motivasyon düzeylerinin araştırma
yetkinliklerinin hangi seviyeye geldiği yine mülakat, inceleme ve anketler
yoluyla değerlendirilecektir. İstanbul Üniversitesi ile Devlet Arşivleri
Başkanlığı arasında yapılan bu proje neticesinde Lisansüstü eğitim
müfredatının eksikliklerinin tespiti ve Lisansüstü eğitim veren anabilim
dallarına müfredata yönelik çözüm önerilerinin getirilmesi mümkün
olabilecektir.