Nötron Yıldızlarının İç Yapısının Çok-Ulaklı Veri ile Anlaşılması


SCHWENZER K. O. (Yürütücü), GÜVER T.

TÜBİTAK Projesi, 2018 - 2021

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Mayıs 2018
  • Bitiş Tarihi: Mayıs 2021

Proje Özeti

Kütleçekimsel dalgalarının yeni ufuklar açan keşfi ve giderek artan X-ışın ve radyo verileriyle kompakt yıldızların iç yapılarını araştırmaya başladığımız bu zamanlar astrofizik için heyecan verici bir dönemin başlangıcını göstermektedir. Burada, bu amaca ulaşmak için r-mod kütleçekimsel dalga astrosismolojisi’ne dayalı kapsamlı bir analiz önermekteyiz. R-mod osilasyonları, yoğun maddenin farklı formları için dramatik farklılıklar gösterebilen dinamik maddenin özelliklerine duyarlıdır. Maddenin yeni fazları için model bağımsız bir araştırma yapmak adına, üstel sayım analizinden elde edilecek olan küçük parametrelere (T/µ ≈ 10^{-4}  gibi) bağlı farklı madde özellikleri için yeni bir sınıflandırma şeması sunacağız. Bu test fonksiyonları seti bize özellikle bu projenin gözlemsel kısmında elde edilecek olan termal X-ışın verisi olmak üzere çoklu veri ile istatistiksel olarak farklı kuramsal kompozisyonları test etme imkanı sağlayacaktır. r-mode osilasyonlarının genliğine dair en kuvvetli limitleri elde edebilmek için, proje kapsamında bugüne kadar keşfedilmiş ve proje süresince yeni keşfedilecek, hızlı dönen milisaniye pulsarlarının X-ışın verilerine ait bir veri tabanı oluşturulacaktır. Bu pulsarların arşiv ve yeni X-ışın gözlemleri kullanılarak yüzey ışınımlarına dair en gerçekçi ölçümler yapılacak ya da limitler getirilecektir. Kaynaklara ait literatürden toplanacak zamansal veriler ile bu bilgiler birlikte kullanılarak proje kapsamında geliştirilen modeller ile gelişmiş istatistik yöntemler kullanılarak karşılaştırılacaktır. Böylesi bir analiz, nötron yıldızlarının mümkün iç kompozisyonlarına geniş bir X-ışın gözlem örneği ile kısıtlar getirebilmemizi sağlayacaktır.