ÇOĞUL HİPOFİZ HORMON EKSİKLİKLERİNDE PIT-1, PROP1, LHX3 VE HESX1 MUTASYONLARININ ANALİZİ

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2008 - 2010

Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
Başlama Tarihi: Eylül 2008
Bitiş Tarihi: Haziran 2010

Proje Özeti

Hipofiz bezinin gelişim ve farklılaşmasında rol oynayan PROP-1, PIT-1, HESX1, LHX3 gibi transkripsiyon faktörlerinin genlerindeki mutasyonlar çoğul hipofiz hormon eksikliklerinin (ÇHHE) gelişmesine yol açabilmektedir.

Projemizde, ülkemizin değişik merkezlerinde ÇHHE tanısıyla takip ve tedavi edilen sporadik veya ailevi olgularda toplumumuza özgün mutasyonların saptanması amaçlandı. Büyüme hormonuna (BH) ek olarak, adrenokortikotrop hormon (ACTH), luteinizan hormon (LH), follikül stimülan hormon (FSH), tiroid stimülan hormon (TSH) ve/veya prolaktin (PRL) hormonlarından en az birinin daha eksik olması çoğul hipofiz hormon eksikliği (ÇHHE) olarak kabul edildi. Bu çalışmaya 12’si sporadik, 16’sı ailevi olan (ailede birden fazla olgu bulunan) 28 aile, toplam 39 olgu alındı ve mutasyon taraması yapıldı.

Üç aileden 8 olguda, PROP-1 geninde ekzon 2’de daha önce tanımlanmış bir çerçeve kayma (frame shift) mutasyonu (p.Glu100GlufsX9) saptandı. Akraba evliliği olmayan bir ailede 2 kardeşte kırpılma hatasına yol açtığı düşünülen yeni bir mutasyon (IVS1+2T>G) gösterildi. Anne ve baba bu mutasyon için taşıyıcı idi. PROP-1 mutasyonu sıklığı tüm olgular içinde % 25.6 (10/39) bulundu. Hastalarımızda PROP-1 geni üzerinde 2’si yeni olmak üzere toplam 10 farklı polimorfizm belirlendi. PIT-1 geninde herhangi bir mutasyon gösterilemedi, ancak bu gen üzerinde 5 farklı polimorfizm saptandı. LHX3 geninde 12 ayrı polimorfizm dışında herhangi bir dizi değişimi gösterilemedi. HESX1 geninde septooptik displazisi olan sporadik bir olguda daha önce ekzon 4 üzerinde tanımlanmış olan yanlış anlamlı bir nokta mutasyonu (p.R160H) gösterildi.

Bu çalışma ülkemize özgün mutasyonların taranması için yapılan ilk çalışma olup, mutasyon dağılımının gösterilmesine yardımcı olacaktır. Çalışmamızda PROP1 geninde yeni mutasyon ve yeni polimorfizmler tanımlanmıştır. İlk tanı sırasında henüz ortaya çıkmamış olan bir hormon eksikliği daha ileri yaşlarda ortaya çıkabileceğinden, transkripsiyon faktörleri genlerindeki mutasyonların gösterilmesi izlem ve tedavi planına da ışık tutacağından ayrıca önem taşımaktadır.