Türkiye Florasında Mevcut Hoş Kokulu Süs Soğanı (Alliumspp.) Türlerinin Islahı ve İlgili Sektörlere Kazandırılması


Kaya E.(Yürütücü), Genç İ.

TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi, 2019 - 2021

  • Proje Türü: TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi
  • Başlama Tarihi: Ocak 2019
  • Bitiş Tarihi: Ocak 2021

Proje Özeti

Türkiye, biyoçeşitlilik yönünden en önemli gen merkezlerinden biridir. Bilinen bu floral zenginliğin içerisinde; 200’ü dar lokasyon endemiği, 500’ü endemik olmak üzere, 1200 civarında geofit taksonu yaşamaktadır. Alliumtürleri içerisinde, çoğu hoş kokulu Subg. Melanocrommyum’da 15’i endemik olmak üzere 36 takson bulunur. Türkiye florası % 41,6 endemizm oranına sahip bu türlerin önemli gen merkezlerinden biri konumundadır. Alliumbiyoçeşitliliğimizin etkin değerlendirilmesi doğrultusunda hazırlanan bu projede; en uygun tohum ekim zamanının belirlenmesi amacıyla, 4 farklı zamanda tohum ekimi denemesi kurulmuştur. Ayrıca farklı tohum ön uygulamalarının bitki çıkışına etkisini belirleyebilmek amacıyla; 24 saat suda bekletme, soğukta kuru bekletme ve soğukta nemli katlama uygulamaları yapılmıştır. Gen havuzunun genişletilmesi amacıyla Türkiye Florası orijinli, eksik türlerden toplama yapılmıştır.Ayrıca ebeveyn potansiyeli yüksek yabancı ülke orijinli 12 tür ve ticareti en çok yapılan 7 çeşide ait beşer adet soğan temin edilmiş, koleksiyona eklenmiştir. Çeşit geliştirme çalışmalarına; proje teklif yılı olan 2016 da başlanmış; melezleme sonucu elde edilen 1359 adet tohum ekilmiş, 752 adet fide elde edilmiştir. 2017 yılında melezleme çalışmalarına ağırlık verilerek devam edilmiş; 235 kombinasyon melezleme programına alınmış, 18.250 adet tohum ekilmiş; %70 çıkış ile 12.837 adet fide elde edilmiştir. 2018 yılında 314 kombinasyon melezleme programı oluşturulmuş; 24.506 adet tohum ekilmiş, %66 çıkış ile 16.296 adet fide elde edilmiştir. 2019 yılında 278 kombinasyon melezleme programı oluşturulmuş; 22.249 adet tohum ekilmiştir. Bu proje ile AlliumL. türleri mevcut koleksiyonunun sürdürülebilir muhafazasına katkı sağlanması yanında; geniş kullanım alanına sahip, hoş kokulusüs soğanı türlerinin, yetiştirme teknikleri belirlenmesi ve geliştirilecek olan yeni çeşitlerin sektöre kazandırılması hedeflenmiştir.