Ali Şîr Nevâî Eserlerinin Türkiye Türkçesine Kazandırılması ve Tanıtılması

Üşenmez E. (Yürütücü)

Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2021 - 2021

DOĞUMUNUN 580. YILI ANISINA (9 ŞUBAT 1441- 9 ŞUBAT 2021)

TÜRKİYE’DE NEŞREDİLEN ÇALIŞMALARIN TANITIMI

BİLGE TÜRK EĞİTİM VE KÜLTÜR VAKFI

Özbekistan Cumhuriyeti devlet başkanı Şevket Mirziyoyev tarafından yayımlanan bir

genelge ile 2021 senesi, Mîr Ali Şîr Nevâî’nin doğumunun 580. yılı ilân edilmiştir. Bu kapsamda

gerek Özbekistan gerek Özbekistan dışında Ali Şîr Nevâî’nin 580. yaş günü kültürel etkinlikleri

tertip edilmiştir.

İşbu kapsamda Bilge Türk Eğitim ve Kültür Vakfı olarak 2021 yılı içerisinde, Kültür

Bakanlığı, Gazi Üniversitesi, Avrasya Dernekler Federasyonu ile Ali Şîr Nevâî ve eserlerinin

Türkiye Türkçesine kazandırılması hususunda çalışmalar başlattık. Ayrıca Özbek bilim

insanlarının çoğunluk teşkil ettiği iki farklı Ali Şîr Nevâî bildiriler kitabı neşrettik. Bu bildiriler

kitabındaki yazıların yüzde sekseni Özbek alimler tarafından kaleme alınmıştır. İlgili çalışmaların

akademik koordinatörlüğünü İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Emek Üşenmez

üstlenmiştir.

Bilim kurulu, yürütme kurulu ve genel koordinatör görüşleri neticesinde Türk, Özbek,

Kazak, Kırgız vb bilim insanlarının Ali Şîr Nevâî ve eserleri üzerine hazırladığı 83 kıymetli

araştırma makalesi Doç. Dr. Bahtiyar Aslan’ın editörlüğü nezâretinde bildiriler kitabı başlığı

altında baskıya hazır hâle gelmiştir. Çalışmada Türkçe, Özbekçe, İngilizce makalele ve bildiriler

yer almaktadır.

Muhâkemet’ül-Lugateyn; Ali Şîr Nevâî’nin, Türkçenin ifâde kuvvetini ve Farsçaya göre

üstünlüğünü ispât etmek amacıyla 1499 yılında yazdığı ve onun dil şuûrunu gösteren en önemli

eseridir. İkinci olarak Ali Şîr Nevâî’nin Muhâkemet’ül-Lugateyn adlı eseri neşre hazırlanmıştır.

Doç. Dr. Emek Üşenmez editörlüğündeki bu çalışma, “Ali Şîr Nevâî’nin Hayâtı, Edebî Kişiliği

ve Eserleri”, “Muhâkemet’ül-Lugateyn”, “Sözlük”, “Özel Adlar” ve “Muhâkemet’ül-Lugateyn’in

Süleymaniye Kütüphanesi Nüshası Tıpkıbasımı” olmak üzere beş bölümden meydana

gelmektedir.

Ali Şîr Nevâî Eserlerinin Türkiye Türkçesine Kazandırılması ve Tanıtılması Projesi

kapsamında hazırlanan üçüncü çalışma, Ali Şîr Nevâî Hayatı ve Eserleri başlıklı kitaptır. Bu

çalışmada Prof. Dr. Ali Nihat Tarlan, Ord. Prof. Dr. Z. Fahri Fındıkoğlu, Prof. Dr. İbrahim

Kafesoğlu, Doç. Dr. Faruk K. Timurtaş, Prof. Dr. Ali Nihat Tarlan, İsa Yusuf Alptekin,

Muhammed M. Akkuşoğlu gibi isimler tarafından Ali Şîr Nevâî hakkındaki mühim yazılar yer

almaktadır.

Emek Üşenmez tarafından hazırlanan İngiltere British Library’deki Mîr Ali Şîr Nevâî

Yazmaları adlı çalışma ilgili projenin dördüncü kitabıdır. Kitap ilk aşamada İngilizce olarak

hazırlanmıştır. 2022 Mayıs itibari ile eserin Türkçe ve Özbekçesi de okurla buluşacaktır.

Proje kapsamındaki beşinci kitap, Özbekistan ve Türkiye’de gerçekleştirilen karşılıklı

uluslararası çalıştay ve sempozyumlar sonrasında Ankara’dan Taşkent’e Gönül Köprüsü başlığı

altında bilim dünyasının hizmetine sunulmuştur.

Alî Şîr Nevâî yazdığı eserler, yetiştirdiği şairler ve her zaman desteklediği ilim hayatıyla

Türkçe’ye büyük katkılar sağlamış abidevî bir kültür adamıdır. Alî Şîr Nevâî’nin Türkçe’ye

yapmış olduğu en büyük katkılardan biri kuşkusuz dilin yapıcı gücünden faydalanarak, millî

birliği kurmaya çalışmasıdır. İşbu eserlerin, Türk diline ve Türk dünyasına yararlı olması en

büyük dileğimizdir. Mîr Alî Şîr Nevâî’nin 580. yaş günü kutlu olsun.