İlahiyat Fakülteleri Lisans Üstü Öğrencilerinin Alan Araştırmalarında Arşiv Belgelerinden Faydalanma Konusundaki Eksikliklerinin Tespiti ve Belge Kullanım Yetkinliklerinin Arttırılmasına Dair Ölçütlerin Teorik ve Pratik Açıdan Tahlili


Creative Commons License

Sarıkaya H., Altuntaş M. C. (Yürütücü), Ünver M., Eskin Ü., Argun S., Horozcu Ü., et al.

Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2021 - 2022

  • Proje Türü: Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje
  • Başlama Tarihi: Ocak 2021
  • Bitiş Tarihi: Mart 2022

Proje Özeti

Arşiv  belgeleri,  bir  devletin  içtimaî,  iktisadî,  hukukî,  siyasî  ve  dinî 

bünyesinin hemen her alanına yönelik bilgiler ihtiva  etmesi sebebiyle, sosyal 

bilimler  sahasında  çalışmalarda  bulunan  araştırmacıların  temel  kaynakları 

arasında  yer  almaktadır.  Bu  belgelerin  birer  tarihi  vesika  olmaları,  onların 

sadece  tarih  ilmi  ile  alakalı  bulunduklarına  yönelik  bir  anlayışı  ortaya 

çıkarmışsa  da  özellikle  Osmanlı  dönemi  ilahiyat  alanında  çalışan 

araştırmacıların  söz  konusu  belgelerden  vareste  kalamayacakları  açıktır. 

Fakat  arşiv  belgelerinin  lisansüstü  İlahiyat  araştırmalarında  yeterince 

kullanılmadığı  görülmektedir.  Bu  bağlamda  yaptığımız  ön  inceleme 

sonucunda  İslâmî  ilimler  sahasındaki  Osmanlı  dönemine  yönelik  tez 

çalışmalarının  sadece  %3’ü  gibi  çok  düşük  bir  oranda  arşiv  belgelerine 

müracaat edildiği tespit edilmiştir.

Bu  proje  söz  konusu  arşiv  belgelerinin  neden  ilahiyat  sahasındaki 

tezlerde  kullanılmadığı,  lisansüstü  öğrencilerinin  arşiv  hakkındaki  bilgi 

düzeylerinin  niteliği,  bu  sahadaki  metodolojik  eksikliğin  kök  nedenlerinin 

tespiti, bunların giderilmesinde uygulamalı ve teorik eğitimin alana ne derece 

katkı  sağlayacağı  ve  gerek  Devlet  Arşivi  gerekse  fakülte  bazında  ne  tür 

yeniliklerin hayata geçirilebileceğine odaklanacaktır.

Proje,  lisansüstü  araştırıcılarının  arşiv  belgelerine  olan  ilgilerini 

artırmayı,  belgelerin  dilini  öğrenmesini  ve  kaynak  olarak  kullanabilme 

yetkinliğine  kavuşmalarını  hedeflemektedir.  Bu  hedef  doğrultusunda  ilk 

olarak  Devlet  Arşivlerine  vâkıf,  araştırıcıların  Devlet  Arşivlerinde  araştırma 

yapmalarının  her  iki  taraf  açısından  önem  ve  değerini  bilen  deneyim  ve 

uzmanlık  sahibi  kimselerle  mülakat  yapılacaktır.  Sonrasında  ise  lisansüstü 

araştırmacıların  Devlet  Arşivleri  konusundaki  bilgi,  ilgi  ve  motivasyonlarını 

ölçmek  üzere  anket  uygulaması  gerçekleştirilecektir.  Böylece  arşiv 

belgelerinin  kullanılmasında  göze  çarpan  eksikliklerin  tespiti  yapılmış 

olacaktır.  Ardından  ilgili  sahada  uygulamalı  eğitim,  seminer  ve  atölye 

çalışmalarına yer verilecektir. Son aşamada ise katılımcıların teorik ve pratik 

eğitimlerinin  akabinde  bilgi  ve  motivasyon  düzeylerinin  araştırma 

yetkinliklerinin  hangi  seviyeye  geldiği  yine  mülakat,  inceleme  ve  anketler 

yoluyla  değerlendirilecektir.  İstanbul  Üniversitesi  ile  Devlet  Arşivleri 

Başkanlığı  arasında  yapılan  bu  proje  neticesinde  Lisansüstü  eğitim 

müfredatının  eksikliklerinin  tespiti  ve  Lisansüstü  eğitim  veren  anabilim 

dallarına  müfredata  yönelik  çözüm  önerilerinin  getirilmesi  mümkün 

olabilecektir.