Akademik Veri Yönetim Sistemi
Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, cilt.33, sa.96, ss.69-111, 2017 (Hakemli Dergi)
Dersaadet Tramvay Şirketi’ne bağlı amele tarafından 26 Ocak-7 Şubat 1922 tarihleri arasında gerçekleştirilen grev, 1920 yılından itibaren gündeme getirilen çalışma hayatına yönelik taleplerin Şirket tarafından kabul edilmemesi üzerine başlamıştır. Türkiye Sosyalist Fırkası’nın da etkin bir rol oynadığı bu grev, belirli bir süre ulaşımın aksaması ve Tramvay Şirketi’nin maddi kaybı gibi etkilere yol açmıştır. Bu süreçte, İtilaf Devletleri ile hükûmet tarafından uzlaşma sağlanmasına yönelik çeşitli girişimler olmuştur. Ancak Tramvay Şirketi’nin, amelenin hiçbir şarta bağlı olmadan işe başlaması görüşünde ısrar etmesi bu girişimleri sonuçsuz bırakmıştır. Şirket, zaman içerisinde özellikle dışarıdan sağladığı personelle ulaşım sorununu çözmeye başlarken, amelenin grevi yaygınlaştırma yönündeki çabaları da başarısız olacaktır. Tüm bu gelişmeler, grevci amelenin kendi arasında bir anlaşmazlığa düşerek temsilcilerini ihanetle suçlamasına yol açacaktır. Grev, yeni amele temsilcilerinin yaptığı uzlaşma girişiminin de sonuçsuz kalması ve grevcilerin tüm taleplerinden vazgeçerek işe başlamasıyla sona erecektir. Bu çalışmada, dönemin önemli grev hareketlerinden biri olan Dersaadet Tramvay Amelesi grevi nedenleri, gelişimi ve sonuçları bağlamında incelenmektedir.
The strike which came out between 26 January-7 February 1922 by the workers of Dersaadet Tramway Company started when the demands for working conditions which were put forward since 1920 were not accepted by the company. The strike in which Turkey Socialist Party played effective role caused disruption in transportation for a period of time and financial damage of Tramway Company. In this process, there were various attempts of Allied Powers and government for coming to an agreement. Yet these attempts were inconclusive since the Tramway Company insisted that the workers should start working depending on no condition. While the company started to solve transportation problem in time especially by hiring external personnel, the efforts of workers for extending the strike would be unsuccessful. All these events would cause disagreement among striker workers and result in blaming their representative with infidelity. The strike would end when reconciliation efforts of the new worker representatives were inconclusive and strikers started working renounced all their demands. In this study, Dersaadet Tramway Workers Strike which is one of the important strike events of the period is analyzed within the scope of its reasons, development and results.