Vergi Hukukunda Yanılma Halinde Gecikme Faizi Hesaplanmayacağı Hükmü Dolayısıyla Mücbir Sebeplerin Sonuçlarına İlişkin Bir Değerlendirme


Oktar S. A., Tunç Z.

Vergi Dünyası Dergisi, sa.468, ss.6-18, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: Vergi Dünyası Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.6-18
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Mücbir sebepler de yanılma gibi kusurluluğu kaldıran hallerdendir. Kusurluluğun kalkması halinde, mükellefin davranışı cezayı gerektiren fiillerden olsa dahi ceza kesilmez. Cezalar bakımından geçerli olan bu genel ilke, ceza olmayıp asıl alacağın bir parçası olmaları nedeniyle fer’i alacaklar için kural olarak uygulanmaz. Bununla birlikte, zaman zaman gecikme faizi ve gecikme zammı gibi bazı fer’i alacakların maddi sebep ve sonuçları bakımından cezalara çok benzediği, hatta bu benzerliğin hukuki düzenlemelere de yansıdığı görülmektedir. Vergi Usul Kanunu’nun yanılma halinde ceza kesilmeyeceğinin düzenlendiği 369’uncu maddesinde 2010 yılında yapılan bir değişiklikle yanılmanın sonuçlarına gecikme faizi hesaplanmaması da eklenmiştir. Bu düzenleme vergi kanunlarında gecikme faizini kusura bağlayan ilk düzenleme olması bakımından önemlidir ve sadece yanılma kurumu bakımından değil başka vergi hukuku kurumları bakımından da sonuç doğuracak niteliktedir. Bunlardan biri de mücbir sebeplerdir. Vergi Usul Kanunu’nun 373’üncü maddesinde de mücbir sebep hallerinde vergi cezası kesilmeyeceği hükmüne yer verilmekle birlikte, burada yanılmada olduğu gibi gecikme faizine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu çalışmada, Vergi Usul Kanunu’nun 369’uncu maddesinde yapılan değişikliğin, genel olarak vergi hukukunda yorum ilkeleri ile usul hukuku ve yargılama hukuku ilkeleri çerçevesinde Kanunun 373’üncü maddesi bakımından da uygulanabileceği, değerlendirilmektedir.

Force Major is one of the situations which removes faultiness just like lapse. In case faultiness has been removed, a fine will not be imposed even if behavior of the tax payer necessitates it. This general principle which is true of penalties has not been implemented for accessory claims as a rule because those are parts of main claim. On the other hand, it has been seen that some accessory claims such as interest of default and overdue interest, resemble penalties in causes and results, in addition, this similarity reflects on legal regulations at times. It has been added a rule of not to calculate interest of default among the results of faultiness by an amendment made in the year 2010 at the item 369 of the Tax Procedure Law regulated of not imposing penalty in case of lapse. This regulation is important since it links interest of default to faultiness and exposes results not only for the institution of faultiness but also other institutions of tax law. One of them is force major. Although there is a rule of not to impose a tax penalty when the force major situation exists at the item 373 of th ...