Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dünyada Çeviri Eğitiminden Kesitler: Farklı Eğilimler ve Ortak Hedefler, İstanbul, Türkiye, 09 Aralık 2021, ss.3-4
Özet
Çeviribilim alanında yaşanan paradigma değişimi ile birlikte, çevirinin sadece dilsel veya metinsel açıdan bütüncül olarak incelenemeyeceğini, çevirinin çok katmanlı bir etkileşim sonucunda meydana geldiğini savunan yaklaşımlar etkinlik kazanmıştır. Doğası gereği disiplinlerarası bir alan olduğu vurgulanan ve geçmişte dilbilim, edebiyat gibi farklı alanlarla iş birliği içinde olan çeviribilim, özellikle 2000’li yıllardan sonra yönünü sosyoloji alanına çevirmiştir. Bu gelişmeler doğrultusunda, çeviriye ilişkin dilsel ve/veya metinsel odaklı çeviri yaklaşımlarının yerine alana yönelik daha toplumsal ve bütünleyici bir bakış açısı sunan, görece yeni bir çalışma alanına kapı açan çeviri sosyolojisi ön plana çıkmıştır. Çeviriye yönelik sosyolojik yaklaşım, çeviri eylemin çok katmanlı etkileşim içeren ve birden çok eyleyenli bir üretim süreci olduğu gerçeğinin fark edilmesinde önemli bir rol oynamaktadır (Chesterman: 2006; Simeoni:2008; Demirel: 2013,2014; Gambier: 2006). Çeviri sosyolojisi alanında yürütülen çalışmalarla birlikte, çeviribilim kendi içinde introspektif bir bakış sergileyerek metinsel ve dilsel alan ile sınırlı kalan yaklaşımların aksine alanda yürütülen araştırmalara çevirmen, çeviri işletmeleri, çeviri sektörü, meslekleşme gibi konuları dahil edebilmiştir. Bu sayede alanda daha “görünür” olan çevirmenler yeni incelemelere konu olmuş ve bu incelemeler de çevirmen hakları, meslek etiği, meslekleşme, çevirmen sertifikasyonu gibi sosyolojik çalışmalara zemin oluşturmuştur. Bu çalışmanın ilk bölümünde çeviri sosyolojisi açısından çevirmen sertifikasyonunun alandaki konumu kuramsal açıdan irdelenecektir. İkinci bölümde, özellikle İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri ve Avusturalya gibi İngilizce konuşulan ülkelerin çevirmen sertifikasyonu ve akreditasyon süreçleri örnekler üzerinden sorgulanacaktır. Bildirinin son bölümünde ise ilgili ülkelerdeki uygulamalardan yola çıkarak ülkemizde bu konuda yürütülen çalışmalara ilişkin bir değerlendirme yapılacaktır. Bu çalışma ile çeviri sektörünün önde gelen eyleyenlerinden biri olan çevirmenleri yakından ilgilendiren meslekleşme çalışmalarına ilişkin bir farkındalık oluşturulması ve ülkemizde bu alanda yapılan araştırmalara katkı sağlanması amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Çeviri sosyolojisi, çevirmen, çevirmen sertifikasyonu, akreditasyon,
meslekleşme
Abstract
With the paradigm shift in translation studies, approaches suggesting that translation cannot be analyzed only linguistically or textually from bonnet to heels but that it occurs due to multilayered interactions have come to the fore. Translation studies, which is commonly emphasized as an interdisciplinary field by its nature and has cooperated with different fields such as linguistics and literature, has turned its steps towards sociology, especially after the 2000s. In line with these developments, translation sociology has come to the forefront and offers a more social and integrative perspective instead of linguistic or textual-oriented translation approaches by opening the door to a relatively new field of research. Furthermore, the sociological approach to translation plays an essential role in recognizing that translation is a multi-layered and multiagent production process (Chesterman: 2006; Simeoni:2008; Demirel: 2013,2014; Gambier: 2006). Along with the studies carried out in translation sociology, translation studies has included subjects such as translator, translation companies, translation market, and professionalization into the research in the field by displaying an introspective view within itself., unlike the approaches that are limited to the textual and linguistic field. By this means, translators who are more “visible” in the field have been the research subject of new studies; thus, these studies have formed the basis for sociological studies such as translator rights, professional ethics, professionalization, translator certification. Therefore, in the first part of this study, translator certification will be examined theoretically regarding translation sociology. The second part will discuss the translator certification and accreditation processes of English-speaking countries such as England, the United States of America, and Australia through examples from these countries. Finally, in the last part of the paper, an evaluation will be made on the current situation in our country, based on the practices in the above-said countries. This study aims to raise awareness about the professionalization attempts closely related to translators, one of the leading actors in the translation market, and contribute to the academic studies conducted on this subject in our country.
Keywords: Translation sociology, translator, translator certification, accreditation,
professionalization