Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası Akademik Çeviribilim Çalışmaları Kongresi BAIBU-ICASTİS, Bolu, Türkiye, 29 Eylül - 01 Ekim 2022, ss.64
Bellek birçok farklı bilim dalının inceleme konusu olmuştur. Söz konusu farklı bilim dalları arasında özellikle
ruhbilim, toplumbilim, yazınbilim, dilbilim, tarih, bilişsel bilimler, sinirbilim, genetik bilimi, çeviribilim ve yeni
bir çalışma alanı olan bellek çalışmalarını sayabiliriz. Buna bağlı olarak, her bir bilim dalı belleği kendi bakış açısı
doğrultusunda ele aldığından farklı bulgulara ulaşmıştır. Örneğin tarih alanında toplumsal bellek üzerine çalışma
yapan araştırmacıyla, sinirbilim alanında çalışma belleği üzerine çalışan araştırmacının bellek tanımları ve belleği
ele alış biçimleri farklılık göstermektedir. Çeviribilim özelinde ele alındığında bellek, çeviri araştırmasının iş
birliği içinde olduğu bilim dalına göre yine farklı tanımlarla karşımıza çıkabilir. Bu çalışmada ele alınacak bellek
genel hatlarıyla çeviri sürecinde çevirmenin çeviriyi gerçekleştirebilmek için başvurduğu bilişsel yeti ve işlemeler
olarak tanımlanabilir. Sözlü çeviri başta olmak üzere çevirmenler çeviri sürecinde yoğun bir biçimde bellek gücüne
başvurmaktadırlar. Bilişsel çeviribilim araştırmalarında araştırmacılar belleği çoğunlukla bilişsel işlevleri yerine
getiren bir tür aracı olarak görmüştür. Bazı çalışmalar farklı bellek türlerine değinse de, bunların çeviride ne zaman
ve nasıl etkinleştiği ve belleğe ilişkin sinir yollarının beynimizdeki yerini ele alan çalışmalar sayıca azdır. Bu
çalışma ağırlıklı olarak çeviribilim, bilişsel bilimler ve sinirbilim ekseninde çeviri süreçlerinde başvurulan bellek
türlerine, bunların ne zaman ve hangi işlevlerde kullanıldığına ve beyinde hangi sinir ağlarını kullanarak işlevlerini
gerçekleştirdiklerine odaklanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Bellek, bilişsel çeviribilim, bilişsel ruhbilim, sinirbilim.