Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Journal of Language's Education and Teaching, cilt.3, sa.3, ss.379-393, 2015 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada, Türkçe karşılıklı konuşmada “öznellik” durumu içeren sözceleri ve göstergeleri
inceleyeceğiz. Sözlü iletişim alanında “öznellik” kavramı üzerinde çalışmak, “gösterge/gösterici”
kavramının mutlaka göz önüne alınmasını gerektirir. Bir sözlü etkileşimde konuşmacı, belirli bir
bağlam ve sözcelem durumunda bir takım göstericiler kullanarak, dinleyici konumundaki muhatabına
karşı dile getirdiği söyleminde doğal olarak öznel bir duruş sergiler. Dilsel olgulardan söylemsel
parçaların oluşturduğu bu öznellik göstericileri daha çok parçasal unsurlardan oluşmakla birlikte
bürünsel unsurlardan da oluşabilir. Parçasal unsurlar arasında başlıca iki dilsel sınıftan söz etmek
gerekir ki bunlar “görüş” ve “kip” unsurlarıdır. Bunun en somut örneği olan kişi adıllarından “ben”,
konuşan öznenin kendini söylemine odaklaması ve sözcelem (fr. énonciation) açısından önemli bir
öznel değer taşıması bakımından belirleyici bir göstergedir. Bunun gibi, sözcenin farklı sözdizimsel
bölgesinde yer alabilen öznellik göstergeleri ve sözcelemsel işlevleri incelenecektir. Buradan hareketle,
öznellik göstericilerinin belirli bir sözdizimsel konumunun olmadığını, aksine sözcenin her yerinde yer
alabileceğini söylemek mümkündür. Zira bu sözdizimsel durum, Türkçenin esnek yapısı ve işleyişine
de gayet uygundur. Diğer yandan, öznellik göstericileri olarak işleyen kipsel unsurlar da çeşitli
sözcelerde, farklı sözdizimsel konumlarda incelenerek sözcelemsel değer ve söylemsel işlevleri
üzerinde durulacaktır. Bununla birlikte, konuşan öznenin kişisel duruşu ve söyleminin öznellik
durumunu ortaya koyan parçaüstü yapı yani bürünsel unsurların varlığı ve nasıl yorumlanması
gerektiği de araştırılacaktır.
In this study, the utterances containing the situation and indicators of "subjectivity" in Turkish
conversation will be examined. In oral communication, working on the concept of "subjectivity"
necessarily requires taking into consideration the concepts "indicator / pointer". Speaker in verbal
interactions, using a number of pointers in a particular context and enunciation, naturally exhibits a
subjective stance against the rhetoric voiced counterparts in the listener position. Prosodic element of
subjectivity may occur while demonstrators consist mostly of fractional parts of the elements created
by rhetorical linguistic phenomenon. They need to talk about two major linguistic classes of fractional
elements which are "opinion" and "mode". Considering the most concrete example of the personal
pronouns "I", speaking subject is an indication in terms of transport, which is an important
determinant with regard to the subjective value of focusing and enunciation discourse itself. As such,
how the utterance can be located in different syntactic indicators of subjectivity and syntactic
functions will be analyzed in this study. Thus, the demonstrators of subjectivity don't have a specific
syntactic position while it's possible to say that they may take place anywhere in the utterance.
Because of this syntactic condition, Turkish also has a flexible structure functioning just fine. On the
other hand, subjectivity demonstrators' modal elements functioning in various utterances will focus on
examining different syntactic functions, syntactic value and discursive position. However, speaking
subject's personal stance and suprasegmental elements reveal the existence of subjectivity status of
discourse structure that will be investigated in terms of prosodic elements and how it should be
interpreted.