Toplumsal Değişimi Duygular Üzerinden Okumak: Orta Sınıf Yaşam Tarzı Pratiklerinde Utancın İnşası


Üçer M. B.

Sosyoloji Divanı, sa.19, ss.87-115, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2022
  • Dergi Adı: Sosyoloji Divanı
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Index Copernicus, Sobiad Atıf Dizini
  • Sayfa Sayıları: ss.87-115
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Özet: 1980’li yıllar Türkiye’nin yeni bir ekonomi modelini benimserken, bu model etrafında inşa edilen piyasa merkezli değer yargılarıyla köklü bir değişime uğradığı bir dönem olarak önemli bir kırılma noktasıdır. Neyin değerli olduğuna dair anlayışın ve toplumsal saygınlık kaynaklarının değişmesi bu kırılma noktasının bireylere yansıyan kısmında en önemli boyutu teşkil eder. Bu değişim, girişimcilik ve tüketim kültürünün yükselişine eşlik eden sınırsız arzu ve görünürlük talebiyle iç içedir. Bu talebin taşıyıcıları olarak “yaşam tarzı” dergileri, dönemin değişen değerleri kadar ideal orta sınıf öznenin bileşenlerini de temsil ve inşa etme görevi üstlenir. Bu makale söz konusu bileşenleri belirleyen söylemi ele alarak değişen değer yargılarının duygulara etkisini utanma duygusu üzerinden tartışmaktadır. Prestij hiyerarşilerinin bir yansıması olarak belirli utanç türleri bu tartışmayı sınıf etrafında yürütmeyi mümkün kılmaktadır. Bu minvalde makale, dergilerin eleştirel söylem analizi ile kültürel sınıf çalışmalarının imkanlarından yararlanarak kültürün, değerlerin ve öznel boyutların dahil edildiği bir sınıf tartışması üzerinden toplumsal değişimin izlerini sürmektedir.

Anahtar Kelimeler: utanma, duygu sosyolojisi, orta sınıf, sınıf duyguları, 1980’ler, eleştirel söylem analizi

Abstract: The 1980s is a significant breaking point as it was a period when Turkey adopted a new economic model and underwent a radical change with the market-centered value judgments built around this model. The change in the perception of what is valuable and the sources of social prestige constitutes the most important dimension in the reflection of this breaking point on individuals. This change is intertwined with the unlimited desire and demand for visibility that accompanies the rise of the culture of entrepreneurship and consumption. As the bearers of this demand, “lifestyle” magazines undertake the task of representing and constructing the components of the ideal middle-class subject as well as the changing values of the period. This article discusses the effect of changing value judgments on emotions through the emotion of shame, by addressing the discourse that determines these components. Certain types of shame as a reflection of prestige hierarchies make it possible to conduct this discussion around the class. In this respect, this article traces the social change through a class discussion in which culture, values and subjective dimensions are included by making use of the possibilities of critical discourse analysis of journals and cultural class analysis.

Keywords: shame, sociology of emotions, middle class, class feelings, the 1980s, critical discourse analysis