Akademik Veri Yönetim Sistemi
İstanbul'un İşgal Yılları ve Milli Mücadeleye Giden Yol, Mehmet Ali Beyhan, Editör, İseder, İstanbul, ss.103-142, 2020
İtilaf Devletleri 13 Kasım 1918 tarihinde Mondros Mütarekesi hükümlerini uygulama gerekçesiyle çıkarma yaptıkları İstanbul’da sivil ve askerî karaktere sahip bir işgal yönetimi kurdular. İngiltere’nin başrolü oynadığı İstanbul İşgal Yönetimi’nde Fransa ve İtalya da yer almaktaydı. İstanbul İşgal Yönetimi’nin sivil mekanizması müttefik Yüksek Komiserleri, askerî mekanizması müttefik Generalleri tarafından işletilmekteydi.
Sivil ve askerî konularda Osmanlı Hükümeti’nin sorumlu olduğu meselelerle ilgili kararlar alan İşgal Yönetimi, bu kararları telkin, baskı ve cebir yöntemleriyle pratiğe geçirmeyi hedefliyordu. İşgal Yönetimi tarafından kurulan müttefikler arası müesseseler, Osmanlı hükûmetlerinin yetki sahasını olabildiğince daraltmaya çalışıyorlardı. Bu uygulamalarıyla ve hazırladıkları projelerle İtilaf Devletlerinin İstanbul’daki fiili işgali kalıcı hale getirmeyi hedefledikleri anlaşılmaktaydı. Fakat İtilaf Devletleri bu planları Türkiye ve çevresinde yaşanan gelişmeler nedeniyle askıya almak zorunda kaldılar.
Milli Mücadele Hareketi karşısında konumlarını güçlendirmeyi amaçlayan İtilaf Devletleri 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul’u resmen işgal altına aldılar. Resmi işgal sürecinde İstanbul’u tam manasıyla denetim altında tutan İstanbul İşgal Yönetimi’nin baskı ve müdahaleleri daha da arttı. Osmanlı hükûmetlerini pasifize etmeyi başaran İtilaf Devletleri, muhtelif yöntemlerle TBMM Hükûmeti’ni ortadan kaldırmaya çalıştılar. Ancak bu yöntemler akamete uğratıldı ve İstanbul TBMM tarafından geri alındı. İngiliz ve Türk arşiv belgelerinden isifade edilerek hazırlanan bu çalışma, İstanbul’un resmen işgal sürecinde yaşanan gelişmeleri incelemeyi amaçlamaktadır.