GİRİŞ ve AMAÇ

Kolesistektomide laparoskopik yöntem daha az invaziv olması, düşük solunumsal komplikasyon riski, kısa hastane kalma süresi ve kozmetik sonuçlar nedeniyle tercih edilmektedir (1). Laparotomiye göre daha az ağrılı kabul edilir ancak postoperatif ağrı önemli bir klinik şikayettir.

Trokar giriş yerlerinden kaynaklı somatik ağrı, CO2 insüflasyonuna bağlı omuz ağrısı (2), periton irritasyonu ve diseksiyon kaynaklı doku hasarına bağlı visseral ağrı görülebilir (3).

Postoperatif dönemde opioidlerin de yer aldığı multimodal analjeziye ihtiyaç duyulur. Ağrı için daha az ilaç kullanımı ve opioidlerin doz bağımlı yan etkilerini azaltmak amacıyla rejyonel yöntemler tercih edilmektedir. Erektör spina plan bloğu (ESPB) Forero ve ark. tarafından 2016 yılında tanımlanan bir bloktur (4). Çalışmamızda laparoskopik kolesistektomi (LK) sonrası ESPB’nin etkinliğini intravenöz (i.v.) analjezi protokolümüz ile karşılaştırmayı hedefledik.

GEREÇ ve YÖNTEM

İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi etik kurul onayı (2020/314) sonrası, onamı olan ve LK yapılan hastalar çalışmaya alındı. Ultrasonografi kılavuzluğunda ESPB (Grup 1), 30 hastaya preoperatif T8’den out of plane teknikle 20 ml %0.375 bupivakain ile uygulandı (Resim 1). Standart i.v. analjezi protokolünde (Grup 2) 30 hastaya, ilk doz cilt insizyonu ile birlikte olmak üzere i.v. 4x1 gr parasetamol ve 2x10 mg tenoksikam verildi. İndüksiyon sonrası idame 1 MAC sevofluran ile sağlandı.

Postoperatif 0., 30. dak ve 1., 4., 6., 12., 24. saatlerde vizüel analog skala (VAS) değerleri takip edildi. Kurtarıcı analjezik olarak VAS34 olduğunda her iki gruba 1 mg/kg tramadol verildi ve uygulama zamanı kaydedildi.

BULGULAR

Demografik bulgular gruplar arasında benzerdi (Tablo 1). Tüm zamanlarda Grup 1’de VAS değerleri istatistiksel olarak anlamlı düşük görüldü (Tablo 2).

Grup 1’de VAS34 görülen toplam 4 hastaya (0. dakikada 2, 1. saatte 1, 6.saatte 1 hasta), Grup 2’de VAS34 görülen toplam 12 hastaya (0. dakikada 7, 4. saatte 3, 6. saatte 2 hasta) 1 mg/kg tramadol uygulandı (Tablo 3). Grup 1’de ek analjezi ihtiyacı daha az bulundu (p=0.039).

SONUÇ / TARTIŞMA

Erektör spina plan bloğu, LK sonrası akut ağrıyı ve ek analjezik ihtiyacını standart analjezi uygulamamıza göre azaltmıştır. Elde ettiğimiz sonuçlar, ESPB’nin bu hastalarda tercih edilebilir bir postoperatif analjezi yöntemi olabileceğini düşündürmektedir. Ancak farklı cerrahiler ve farklı blok uygulamaları ile etkinlik karşılaştırılmalarının yapıldığı yeni çalışmalara ihtiyaç vardır.