Ekonominin İçinden 21 Kavram


Onaran Z.

Der, İstanbul, 2020

  • Yayın Türü: Kitap / Mesleki Kitap
  • Basım Tarihi: 2020
  • Yayınevi: Der
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İktisat, hayatın içindedir. İlgisiz dediğiniz her durumun, hareketin

ve olayın burada bir karşılığı vardır. Zaten kitabımızın

içeriği de bu düşünceye dayanmaktadır. Yaşamı oluşturan nesneler,

canlılar ve onların isimleri, olgular ya da deyimler iktisatta daima bir

kavram olarak yansımasını bulmuştur. Literatürde bu şekilde yer etmiş

sayısız kavramdan bahsedebiliriz. Bunların bir kısmı, genel kabul

görmüş ve ilgililerin hemen hemen her kaynakta karşılaştıkları kavramlardır.

Diğer kısmı ise daha spesifiktir. İktisadı dünya literatürü

ile eş anlı takip etmek, çok önceden, bu spesifik kavramlara yoğunlaşmamıza

neden oldu. Böylece sizler için 21. yüzyıla uygun olduğunu

düşündüğümüz 21 kavram seçtik. Üniversitedeki lisans ve lisansüstü

derslerimizde öğrencilerin yabancı kaldığı ve anlatıldığında merak

uyandıran kavramlar, önceliğimiz oldu.

Kitabı yazmaya karar verdiğimizde Covid-19 problemini yaşayacağımızı

ve dünya ekonomisine yansımalarının seçtiğimiz kavramlar

üzerinden açıklanacağını tahmin bile edemezdik. Doğrusu bizim

için de büyük bir sürpriz oldu. Bu nedenle birbirinden bağımsız olarak

listemize eklediğimiz kavramlar arasında olay, durum ve çözüm

örgüsü ile kurgulanmış bir senaryo oluşturmayı tercih ettik. Diğer taraftan

dünyada mücadele edilen söz konusu salgın iktisadın, toplumdaki

tüm bireylerin hayatlarının bir parçası olduğunu, onu ve kavramlarını

anlamanın önemini bir kez daha gösterdi. Bütünü düşünüldüğünde

bizler de bir ekonomi senaryosu içinde rol alıyoruz. Dolayısıyla

bir litrelik süt almaktan, çocuğumuzu hangi okula kaydettireceğimize,

tasarruflarımızı nasıl değerlendireceğimize kadar almış olduğumuz

tüm kararlarda iktisat biliminin kavramlarına ve bu kavramların

arkasındaki rasyonaliteye başvurmaktayız. Bunları öğrenip farkında

olarak kullanmak en etkin yolu bulmakta fayda sağlayabilir.

Örneğin; politika yapıcıların davranışları ve almış olduğu tüm kararlar,

ülke vatandaşı olarak her bireyi etkilemektedir. Özellikle etkileşi2

???????????

mi doğrudan gösteren maliye politikası, bir hükümetin başarılı olup

olmayacağının kanaatine varacak olan seçmen açısından oldukça etkili

bir unsurdur. Hükümet, dolayısıyla maliye bakanı, genişletici bir

maliye politikası uyguladığında neyi sağlamaya çalışıyor sorusunun

cevabını bilmiyorsanız ya da bunun nasıl etkiler doğurabileceğini az

da olsa tahmin edemiyorsanız hükümetin başarısını veya başarısızlığını

neye göre değerlendireceksiniz? Kararlarınızda neyi kıstas alacaksınız?

Astarı yüzünden pahalı "Beyaz Filler"i mi dikkate alacaksınız?

("Beyaz Fil" mi? O da nereden çıktı? diye sorduğunuzu duyar gibiyiz.

İşte size maliye politikası uygulamasına karşı eleştiri niteliğinde

kullanılan bir kavram. Detaylı bilgiyi ilerleyenler sayfalarda bulacaksınız.)

Veyahut merkez bankası, piyasayı canlandırmak adına faiz

oranlarını düşürüyor ise bu bir yatırımcı için neyi ifade eder? Bir vatandaş

olarak bizler bundan nasıl etkileniriz? Bu nedenle karşılaştığımız

sorulara cevap bulabilmek ve daha sağlıklı kararlar alabilmek

için ekonomiye dair asgari bilginizin olması gerektiği düşüncesindeyiz.

Şimdi de bazı itirazların yükseldiğini duyar gibiyiz: "Herkes ekonomi

bilmek zorunda değil!". Evet…Bu konuda, özellikle fen bilimciler,

sanatçılar, mimarlar, mühendisler, sağlık bilimciler itiraz edeceklerdir.

Hatta belki işletmeciler de. Ancak savunduğumuz fikirde ısrarcıyız.

Çünkü kabul etseniz de etmeseniz de ekonomi ve iktisat sizin

davranışlarınızın bir sonucudur. Yani farkında olmasanız da çorbada

tuzunuz muhakkak olmuştur. Dolayısıyla sizler çorbaya tuz atarken

bu kitaptaki kavramlarımızın da bir nevi ölçek aracı olmasını istedik.

Teknolojinin, bilgiye ulaşmayı kolayca sağladığı bu dönemde elinizin

altında bulundurabileceğiniz bir kaynak olması umuduyla bu kitabı

kaleme aldık. Her şeye online ulaşabileceğiniz yeni bir düzene ilişkin

tartışmalar alevlenmişken, elinize belki para bile değmeyecek iken kütüphanenizde

yer açabileceğiniz, doğruluğu büyük bir zaman ve emek

harcanarak sağlanmış bu kitabı eleştirilerinize sunuyoruz. Umarız ki

bu kitap yanınızdan ayırmadığınız bir kaynak olur.

Kitap yazmak cesaret isteyen bir süreçtir. Hatalar daima bizimdir.

Düzeltmek için ise sizlerin yorum ve önerilerinize ihtiyacımız var.

Bize armağan niteliğindeki her türlü eleştirilerinizi elifasoy@aydin.

edu.tr veya zayyildiz@istanbul.edu.tr adreslerine yazabilirsiniz.