III. ULUSLARARASI AVRASYA ÇALIŞMALARI SEMPOZYUMU “AVRASYA’DA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÖNCÜLERİ” -PROF. DR. FUAT SEZGİN’İN ANISINA, İstanbul, Türkiye, 17 - 19 Temmuz 2019, ss.367-377
Hint Alt Kıtası Özgürlük Hareketinin Öncüleri
Hint Alt Kıtası geniş coğrafi yapısı ve sahip olduğu doğal zenginliklerle
farklı dönemlerde pek çok devletin iştahını kabartmıştır. XVI. yüzyılda bölgeye
görünürde ticaret amacı ile gelen Portekiz, Hollanda, Fransa ve İngiltere gibi
batılı devletler, zamanla bölgeyi hâkimiyetleri altına alarak kendi aralarında
da var olan kaynaklarından yararlanma mücadelesi içine girmişlerdir. İlerleyen
süreçte bölgeyi yer yer ele geçiren Portekiz İngiltere karşısında başarısız
olarak bölgeden geri çekilmiş, 1857 yılında son Hint-Türk imparatorluğunu
yıkılması ile İngiltere bölgede mutlak hâkimiyet kurmuştur. Böylece İngiliz
sömürgesi başlamıştır. İngilizlerin yönetimi devralmasıyla, yönetenden
yönetilen pozisyonuna geçen alt kıta halkı, bilhassa alt kıta Müslümanları,
için buhranlı dönemler de başlamıştır. Bu tarihten itibaren bölge halkı
İngilizler hâkimiyetinden çıkmanın yollarını aramaya başlamıştır. Bu da alt
kıta Müslümanları ve diğer halklar arasında bağımsızlık mücadelesi ruhunun
ortaya çıkmasına vesile olmuştur.
Muhsinu’l-Mulk, Sir Sayyid Ahmad Hân, Hakîm Acmal Hân, Hasrat Mohâni
ve Ebu’l-Kelam Âzâd gibi alt kıtanın önde gelen isimleri bağımsızlık mücadelesinde
öncü rol üstlenmiştir. Bu isimlerden kimi alt kıtada batılı anlamda eğitim
veren ilk üniversite olan Aligarh’da görev yapmış, kimi çeşitli oluşumlarla
halkını bilinçlendirerek, milli şuur oluşturmuş ve bağımsızlık mücadelesinde
aktif rol almıştır. Biz de bu çalışmamızda alt kıta Özgürlük Hareketine öncülük
eden şahısları inceleyeceğiz.
Anahtar Kelimeler:
Hint Alt Kıtası, Özgürlük Hareketi, Aligarh, Muhsinu’l-Mulk, Sir Sayyid
Ahmad Hân
Pioneers of Freedom Movement in India Subcontinent
Subcontinent has geographical structure and natural wealth duty
this many countries in different eras wants to occupy it. Western states such
as Portugal, Netherlands, France and England, which came to the region firstly with
the purpose of commercialization in the early XVI. century, but later they started
to exploit the natural resources by taking over the region under their control.
In the coming period, Portugal which had captured the region from time to time,
has retreated from the region because of failing against UK in 1857. With the
collapse of the last Indian-Turkish empire, Britain had absolute dominance in
the region. Thus the British colony had established. With the British taking
over, the sub-continent people, especially the sub-continent Muslims who have
become governed by English instead of their ruling positions, have begun to face
the depressions. Since then, the people of the region have begun to look for
ways to end the British rule. This led to the emergence of the spirit of
independence between the Muslims and other people of India.
Leading names of the sub-continent as a Muhsin ul-Mulk, Sir Seyyid
Ahmet Khan, HHkim Ecmel Khan, Hasret Mohani and Ebul Kelam Azad has played a
leading role in the struggle for independence. Some of them served in the
Aligarh, which was the first Western-oriented university in the sub-continents.
Some of them raised awareness of the people through various organisations. They
formed national consciousness. In this study, we will examine the pioneers of
the Freedom Movement in India Subcontinent.
Keywords:
India Subcontinent, Freedom Movement, Aligarh, Muhsin ul-Mulk, Sir
Seyyid Ahmet Han