Akademik Veri Yönetim Sistemi
İÇTİHATLARLA İNSAN HAKLARI Yargıç Pinto de Albuquerque’nin Seçilmiş Şerhlerinin ve İlgili AİHM Kararlarının İncelemeleri, Paulo Pinto de Albuquerque,Adem Sözüer,F. Pınar Ölçer,Eren Sözüer, Editör, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, ss.675-740, 2021
Karar Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 6. maddesinin 3. fıkrasının (c) bendi kapsamında yer alan hem kendi kendini savunma hakkının hem de müdafi yardımından faydalanma hakkına ilişkindir. AİHM hem kararında hem de Yargıç Pinto de Albuquerque'nin muhalefet şerhinde bu iki hak ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Mahkeme, ulusal mercilere tanınan takdir yetkisinin belirli kriterlerle sınırlanabileceğini vurgulamış ve Portekiz Hükümeti’nin sunduğu gerekçeleri yeterli bulmuştur. Bununla birlikte, yargılamanın bütün olarak adil olup olmadığını da inceleyen AİHM, mahkemece atanan müdafinin görevini gereği gibi yapmadığı iddiasını veya yargılamanın adil olmadığını destekleyen makul bir sebep bulunmadığı sonucuna varmıştır.
Karar, Portekiz uygulamasının kendi kendini savunma hakkı bakımından diğer taraf devletlerden ayrık bir örnek olduğunu ortaya koymasına rağmen, AİHM bu uygulamaya neden olan düzenlemelere ilişkin yeterli gerekçeler bulunmamasına rağmen ihlal kararı vermemiştir. Bu durum Yargıç Pinto de Albuquerque'nin de katıldığı eleştirilere göre, AİHM'in hakkın özüne ilişkin incelemeleri bir kenara bırakarak prosedürelleşen bir denetim yapma ve taraf devletlerin egemenlik alanına daha az müdahale etme eğiliminin bir göstergesi olarak değerlendirilmiştir.
Türkiye bakımından değerlendirildiğinde, Türk ceza yargılamasında zorunlu müdafilik sisteminin savunma hakkının en etkin şekilde kullanılmasını sağlayacak bir garanti olarak görülmektedir. Türkiye’de zorunlu müdafilik sisteminin temel gerekçesi, kolluk kaynaklı hak ihlallerini önlemektir. Türkiye’de zorunlu müdafilik sisteminin temel gerekçesi, kolluk kaynaklı hak ihlallerini önlemektir. AİHM’in kişinin kendi savunmasını yapma hakkını da bağımsız bir hak olarak ele alarak bunun sınırlandırılması durumunda geçerli ve ilgili gerekçeler aradığı belirtilmiştir. Türk hukuk sisteminde ise sanığın hukuki bilgisizliği odak noktası olup, hukuk bilgisine sahip sanıkların kendini savunma hakkına dair özel bir değerlendirme bulunmamaktadır. Buna rağmen, kişinin kendisini savunması bakımından Taraf Devletlerdeki düzenleme trendiyle uyumlu bir zorunlu müdafiilik düzenlemesi olduğu tespitini yapmak mümkündür.
The Judgment concerns both the right of the defendant to represent oneself and to legal assistance under Article 6 § 3 (c) of the European Convention on Human Rights (ECHR). Both in its Judgment and in Judge Pinto de Albuquerque's dissenting opinion, the ECHR assessed these two rights separately. The Court emphasised that the discretion granted to national authorities may be subject to certain criteria and found the Portuguese Government's arguments to be sufficient. However, the ECHR, which also examined whether the trial as a whole was fair, concluded that there was no reasonable basis to support the claim that the court-appointed defence counsel had failed to perform its duties properly or that the trial was unfair.
Although the decision revealed that the Portuguese practice was an exceptional example among other Party States in terms of the right to defend oneself, the ECHR did not find a violation despite the lack of sufficient justification for the regulations that gave rise to this practice. According to criticisms shared by Judge Pinto de Albuquerque, this situation is seen as an indication of the ECHR's tendency to conduct procedural reviews while setting aside examinations of the substance of the right and to intervene less in the sovereign domain of the Party States.
When evaluated from Turkey's perspective, the mandatory representation system in Turkish criminal proceedings is seen as a guarantee that ensures the most effective use of the right to defence. The fundamental rationale behind the mandatory legal assistance system in Turkey is to prevent rights violations by law enforcement agencies. The fundamental rationale behind the mandatory legal assistance system in Turkey is to prevent rights violations by law enforcement agencies. It has been noted that the ECHR treats the right to defend oneself as an independent right and seeks valid and relevant reasons for any restrictions on this right. In the Turkish legal system, the focus is on the defendant's lack of legal knowledge, and there is no specific assessment of the right to self-defence for defendants who possess legal knowledge. Nevertheless, it is possible to conclude that the mandatory legal representation system is consistent with the regulatory trends in Contracting States regarding the right to self-defence.