RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, sa.19, ss.532-544, 2020 (Hakemli Dergi)
Öz
Türklerin Anadolu’yu fethederek yerleşmesinden önce bu coğrafyada farklı
kültürlerin farklı medeniyetlerin yaşadığı, bilinen bir gerçektir. Anadolu’nun
fethiyle birlikte daha önce burada bulunan halkların önemli bir kısmı da
yerlerini terk edip başka coğrafyalara gitmemişlerdir. Dolayısıyla Türklerin
daha önce ikamet eden bu insanlarla uzun yıllar iç içe yaşadığı söylenebilir.
Yunanlılar, Romalılar da bu halklardan sadece bir kısmıdır. Türklerin
Anadolu’da, Avrupa’da Yunanlılar ve Romalılarla uzun yıllar iç içe yaşaması
onların kültürlerinden, mitolojilerinden İranlılar, Araplar kadar olmasa da
etkilendiklerini göstermektedir. Klasik Türk edebiyatında sevgilinin saçının
yer yer yılana benzetilmesi Yunan mitolojisindeki Medusa’nın saçlarının da
yılan şeklinde olması bu durumu örneklendirecektir. Bununla birlikte Mevlânâ Celaleddin-i
Rumî, Ahmed Paşa’nın Rumca yazdıkları şiirler de Türk şâirlerin batılı
kaynaklardan tamamen bigâne olmadıklarını ortaya koymaktadır.
Bu makalede Yunan ve Roma mitolojisinde kader tanrıçaları olarak bilinen üç
kız kardeş Moiralar hakkında bilgi verildikten sonra bunların klasik Türk
edebiyatında dolaylı olarak nasıl yer aldıkları üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Yunan ve Roma Mitolojisi, Moira, Kader
Tanrıçaları, Üç Kızkardeş, Ömür İpi, Klasik Türk Edebiyatı.
Abstract
It is wholly acknowledged that prior to the
Turks’ conquest of Anatolia, this land was inhabited by diverse cultures and
civilizations. Following its conquest, however, large segments of the various populations
living in Anatolia continued to reside in their native homelands, indicating
that the Turks lived together with these indigenous cultures for centuries.
Greeks and Romans made up only one aspect of these various cultures. Although
nowhere near as pervasive as their Persian and Arab counterparts, the cultures
and mythologies of both the Greeks and Romans are discernible in Turkish
culture, which is only natural after having shared the same homeland for many
years in Anatolia and Europe. One such example is the occasional likening of a
beloved’s hair to snakes in classical Turkish literature, reminiscent of
Medusa’s own snake-like hair in Greek mythology. Indeed, the poems written in
Greek by Mawlānā Jalāl al-Dīn Rūmī and Ahmed Pasha
demonstrate that Turkish poets were not complete strangers to Western sources.
After providing information about the three
Moirai sisters known as the goddesses of fate in Greek and Roman mythology,
this article will move on to address how they indirectly appear in classical
Turkish literature.
Key Words: Greek
and Roman Mythology, Moirai, Goddesses of Fate, Three Sisters, Thread of Life, Classical
Turkish Literature.