Farmakoloji ve COVID-19, cilt.1, sa.1, ss.61-73, 2021 (Hakemli Dergi)
COVID-19 pandemisinde bitkisel ürün kullanımına dair bilimsel temele dayanan veya dayanmayan çok sayıda yayın veya söylemlere rastlanmaktadır. Bu derlemede COVID-19 tedavisinde bitkisel ürünlerin kullanımı PubMed, Google Scholar, Scopus, Cochrane, Clinical Trials ve WHO web siteleri taranarak, bitkilerin geleneksel kullanımlardan, başta antiviral aktivite olmak üzere farmakolojik aktiviteleri, bitkiden izole edilmiş bitkisel kaynaklı bileşiklerin ve ekstrelerin etkinliğini gösteren moleküler modelleme çalışmaları, preklinik ve klinik çalışmalara kadar geniş bir yelpazede ele alınmıştır. Ancak yapılan çalışmaların çoğunun preklinik düzeyde olduğu ve COVID-19 için özelleşmiş, etkili ve güvenli kullanım için kanıt düzeyine ulaşmış çalışmaların yetersiz olduğu göz önüne alınmalıdır. Bitkisel ürünlerin kompleks yapısı ve hastalığın henüz tam olarak tanımlanmamış olması da bitki kullanımında dikkatli olunması gerektiğini göstermektedir. Bu nedenle, COVID-19 tedavisinde bitkisel ürün kullanımı için çok daha fazla çalışma ve özellikle de klinik çalışma yapılması gerekmektedir.
In the COVID-19 pandemic, there are many publications or statements about the use of herbal products based on a scientific basis or not. In this review, the use of herbal products in COVID19 treatment by scanning PubMed, Google Scholar, Scopus, Cochrane, Clinical Trials and WHO websites, the pharmacological activities of plants, especially antiviral activity, and the effectiveness of isolated plant-derived compounds and extracts from the plants and their demonstrating molecular modeling studies, from preclinical to clinical studies have been discussed in a wide range. However, the fact that most of the studies are at the preclinical level and the studies that are specialized for COVID-19 and have reached the level of evidence for effective and safe use are insufficient. Besides, the complex structure of herbal products and the fact that the infection has not yet been fully defined indicates that care should be taken in plant use. Therefore, many more studies and especially clinical studies are required for herbal products used in the COVID-19 treatment.