Akademik Veri Yönetim Sistemi
İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, sa.VII, ss.87-102, 2013 (Hakemli Dergi)
Şiirin aslına sadık kalınarak başka dillere çevrilebilirliği bugüne dek farklı ozan ve kuramcılar tarafından ele alınmış bir tartışma konusudur.
Bunun hakkında farklı görüşler yükselmiş, kimileri şiirin yalnızca bir dilde yazılabileceğini öne sürmüştür. Ancak tüm bu görüşler şiirin kaynak dilden
erek dile çeviri yoluyla aktarılmasına engel oluşturmamıştır. Çeviri, insanlık
tarihi kadar eski bir uğraştır ve yeryüzünde farklı diller konuşulduğu sürece de var olmayı sürdürecektir. Çevirmen ise uluslararası zenginliklerin aktarıcılığını yapan bir aracı konumundadır. Çevirmenin iki dili de iyi bilmesi,
sabırlı ve sorumlu davranması gerekir. Bu çalışmada çeviri hakkında cevabını arayacağımız sorular şunlardır: Çeviride kaynak metnin anlam ve duygusunu erek metinde eşdeğer bir biçimde nasıl yakalayabiliriz? Çeviri uğraşı sırasında iki metin arasında eşdeğerlik sağlayacak gereklilikler nelerdir?
Söz konusu eşdeğerlik yakalanabilir mi? Bu şartlar yerine getirilse bile çevirmeni bekleyen, kaynak metnin yapısından kaynaklanan anlamsal
ve biçemsel kayıplar olabilmektedir. Ancak bunları en aza indirmek yine çevirmenin elindedir. Yine de alıcı merkezli iletişimsel çeviride görüldüğü üzere alıcının kültürel ve bireysel özellikleri de şiirin algılanma sürecinde
büyük rol oynar. Genel anlamda şiir çevirisi, Cervantes’in Don Kişot’unun da çeviri hakkında dediği gibi “bir halının ters yüzüne benzer”, bir yüzü öteki yüzünün bir izdüşümü olarak düşünülebilir.
Anahtar Sözcükler: Şiir, imge, eşdeğerlik, Ranka Kuic, Gideon Toury
Faithful translation of poetry to other languages is a moot point which has been approached by different poets and theoreticians up to the present.
There have been various comments on this and some of these have put up the argument that poetry could be written in only one language. Nevertheless all these views couldn’t impede the poetry being translated from source language
into target language. Translation is an activity as old as human history and will maintain its presence as long as there are different languages spoken on earth. In this case, translator is an envoy that mediates the international richness of word power. Translator has to know well both languages, needs to be patient and responsible. In this paper we’ll try to find the answers to
following questions about translation: How can we achieve the equivalent meaning and impression of the source language in the target language while translating? What are the requirements that can provide equivalence between the two texts written in different languages? Can be provided the mentioned
equivalence? Although the conditions of faithfulness are fulfilled, there can
be observed some misrendering in meaning or in style waiting for translator.
But it’s also in translator’s hands to minimize these kinds of mistakes. Still, as it’s observed in the receptor-based communicative translation, the cultural and personal characteristics of receptor can play a crucial role in the perception process of poetry. The translation of poetry, such as Cervantes’ Don Quixote said about it, can be considered as “the reverse side of a carpet”, one side of it can be thought as the reflection of the other side.
Keywords: Poetry, image, equivalence, Ranka Kuic, Gideon Toury