Akademik Veri Yönetim Sistemi
Music and Women Symposium, Bursa, Türkiye, 21 - 24 Mayıs 2021, ss.364-382
Özet
Kadının genel olarak sanat üretiminde, özelde caz müziğinde kapladığı alan, toplum düzenini örgütleyen sosyo-ekonomik, kültürel ve siyasi dinamiklerin belirlediği bir tarihsel süreçte incelenebilir. Bu çalışmada, geçtiğimiz yüzyıl boyunca caz müziğinde kadının yerinin bu dinamiklerin de etkisiyle nasıl şekillendiği ve bugün bu yerin neresi olduğu işlenecektir.
Ataerkil düzen yüzyıllar boyunca kadının rollerini tanımlayıp sınırlandırmış tır. 20. yüzyılın en önemli sanat dallarından biri olarak ortaya çıkmış olan caz müziği, teori ve pratikte yeni önermeler getirmesine rağmen, ataerkil geleneğin koşullarında yaşamaya devam etmiştir.
Cazın kök saldığı bölgelerde kadının en fazla ş arkı söyleyen bir haz nesnesi ve bir eğ lence ürünü olarak sahnede yer alması durumu, dünyadaki pek çok şey gibi II. Dünya Savaşı ile birlikte değişmiş ; erkeklerin savaşa gitmesi kadınların hem müzik hem toplumsal alanda görünürlüğünü ve gücünü artırmıştır.
Savaş ın bitmesi ve sanayileş me ile beraber yükselen kadın hareketlerine rağmen, kadının bir meta olarak gözükmesi, geçmiş ten gelen kadın prototipi ve algısı onyıllar boyunca sürmüş tür. Caz müziğinde kadınlar enstrüman seçimlerinden, giydikleri kıyafetlere kadar, toplumun beklenti ve arzusu yönünde hareket etmişler ve
bu yönde bir kadın algısı oluş muş tur.
Ancak 20. yy’ın sonlarına gelindiğinde caz müziğine ait farklı enstürmanları çalan kadınların sayıları artmış ve onlardan çeşitli caz kitaplarında bahsedilmeye başlanmış tır. Günümüzde ise, iş olanakları açısından eşitlik tam olarak sağ lanabilmiş olmasa da, konservatuarlardaki caz müziği bölümlerinde ve diğer eğitim alanlarında erkek ve kadın öğrencilerin eş itlenmeye baş laması ve kadın öğrencilerin enstrümanlarını cinsiyetleri üzerinden değ il, istekleri üzerinden seçmeleri ile bu konuda bir farkındalık gelişmektedir.
Geliş en müzik endüstrisinin getirdiği olanaklar ve eğ itim kurumlarındaki çeşitlilik sayesinde, toplumsal cinsiyetin, müzisyen kimliği üzerinde kurduğu hakimiyet zayıflamaktadır. Çalış manın bir ikinci amacı ise bu süre boyunca caz sahnesinde karşımıza çıkan güçlü kadınları tanıtarak, somut verilerle bu süreci desteklemektir.
Anahtar Kelimeler : Caz, Kadın, Müzik, Toplumsal cinsiyet, Tarih
Abstract
The space occupied by women in art production in general and jazz music in particular can be examined in a historical process determined by the socio-economic, cultural and political dynamics that organize the social order. In this article, it will be discussed how the place of women in jazz music has been shaped by these dynamics during the last century and where this place is today.
The patriarchal system has defined and limited the roles of women for centuries. Jazz music, which
emerged as one of the most important branches of art in the 20th century, continued to live under the conditions of the patriarchal tradition, although it brought new propositions in theory and practice.
In regions where jazz is rooted, women take place on the stage as an object of pleasure and entertainment. It changed like many things in the world with the World War II; men's going to war increased women's visibility and power in both music and social spheres.
Despite the rise of the women's movements with the end of the war and industrialization, the appearance of women as a commodity, and the women prototype and perception from the past have continued for decades. In jazz music, women have acted in the direction of society's expectations and desires, from their instrument choices to the clothes they wear, and the perception of the woman has been formed in this direction.
However, by the end of the 20th century, the number of women has increased playing different instruments in jazz music and they started to be mentioned in various jazz books. Today, although equality in terms of job opportunities has not been fully achieved, male and female students in jazz music departments in conservatories and other education areas have started to equate and female students choose their instruments based on their wishes rather than their gender.
Owing to the opportunities brought by the developing music industry and the diversity in educational
institutions, the dominance of gender over the musician identity is weakening. The second aim of this article is to present this process with concrete data by introducing the powerful women we come across in the jazz scene during this period.
Keywords : Jazz, Woman, Music, Gender, History