Melez Bayes-Kanaat Ağları ve Karşıtsal Risk Analizi: Doğu Akdeniz Modeli Örneği

Bozcu G., Çinicioğlu E. N.

42. Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği (YAEM) Ulusal Kongresi, Gaziantep, Türkiye, 1 - 03 Kasım 2023, ss.1

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Gaziantep
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Karşıtsal risk analizi akıllı rakipleri barındıran problemlerde karar vericiye sağladığı, rakibin karar verme sürecini ve düşünme sistematiğini analiz etme, rakibin atması muhtemel adımları öngörme ve bu doğrultuda beklenen faydasını maksimize edecek karar seçeneğini belirleme gibi özellikleri ile stratejik karar problemlerine başarılı bir şekilde uygulanabilecek etkin bir modelleme yöntemidir. Ulusal güvenliği ele alan stratejik karar problemlerinde analitik modellerin kullanılması karar vericilere objektif bir değerlendirme imkânı tanıması bakımından önemlidir. Bu kapsamda konu ile ilgili veri ve örneğin azlığı modelde uzman görüşüne başvurulmasını zorunlu kılmaktadır. Ancak uygulanan modelde uzman görüşünün modele dahlinin salt olasılık teorisi aracılığıyla yapılması, kapsanan belirsizlik seviyesini daraltmakta ve dolayısıyla kurulan modelin gerçekçiliğini azaltmaktadır. Bu çalışma ile Dempster-Shafer Kanaat fonksiyonlarının Bayes ağları ile birleştiren yeni bir melez model önerilmiştir. Önerilen melez Bayes-Kanaat Ağları Türkiye’nin Doğu Akdeniz probleminde karşılaşabileceği tehditleri konu eden hipotetik bir model dâhilinde uygulanmış ve model Karşıtsal Risk Analizi aracılığıyla çözülmüştür. Çalışmada oluşturulan hipotetik örnek çerçevesinde melez Kanaat-Bayes Ağı’nda kullanılabilecek alternatif kanaat birleşim ve olasılık dönüşüm yöntemleri incelenmiş ve buna bağlı olarak sonuçların karşılaştırmalı analizine yer verilmiştir.