Âlem Bir Kitap İçre: Nüveyrî ve İslam Telif Tarihinde Ansiklopedik Yazım Geleneği


Midilli M. E.

Albaraka Yayınları, İstanbul, 2024

  • Publication Type: Book / Research Book
  • Publication Date: 2024
  • Publisher: Albaraka Yayınları
  • City: İstanbul
  • Istanbul University Affiliated: Yes

Abstract

Elias Muhanna’nın İslam dünyasında ansiklopedik telifleri ve Nüveyrî’nin otuz cilt hacmindeki muazzam ansiklopedisini analiz ettiği kitabı The World in a Book'un Türkçe tercümesi yayınlandı. Muhanna bu kitapta, Nihâyetü’l-ereb’in üretildiği siyasi ve kültürel şartlara, eserin kaynaklarına, konu tasnifine, tertip ve telif usullerine dair dikkatli bir inceleme sunuyor. Nüveyrî’nin ulema, ilim kurumları, Memlük siyasi eliti ve bürokrasisi arasında geçen entelektüel biyografisini de titizlikle bu incelemeye dahil ediyor.

Muhanna, İslam telif tarihinde “ansiklopedi” dendiğinde ne tür eserler anlaşılmalı veya ne tür eserlere “ansiklopedik” sıfatı iliştirilebilir, Avrupa’da ve İslam tarihinde ansiklopedik eserleri ortaya çıkaran siyasi, sosyal ve kültürel şartlar nelerdir ve Avrupa’da ansiklopediyi meydana getiren saikler İslam dünyasında bu tür teliflerin doğuşunu anlamak için ne ölçüde referans alınabilir gibi meseleleri tartışmaya açıyor. İslam dünyasındaki kültürel üretimin, Memlük tarihinin ve Arap edebiyatının anlaşılmasına esaslı bir katkıda bulunan Âlem Bir Kitap İçre, Nüveyrî’nin muazzam ansiklopedisinin epistemolojik yapısını büyük bir ustalıkla analiz ediyor ve eseri zengin entelektüel, kültürel ve tarihsel bağlamlarına yerleştiriyor.