1709 yılında Buhara Hanlığı’ndan ayrılarak Özbeklerin Ming boyu önder- liğinde Fergana Vadisi merkezli kurulan Hokand Hanlığı, 1876 yılında Rus işgali ile tarih sahnesinden çekilmiştir. Hokand Hanlığı, 163 yılı aşkın bir süre zarfında Türkistan’da siyasi, ekonomik ve kültürel olaylarda önemli roller oynamıştır. Fergana Vadisi ve Kazak bozkırlarının bir bölümünde bir buçuk asırdan fazla hüküm süren Hokand Hanlığı’nın tarihinin aydınlatılmasında yerli kaynaklar büyük önem arz etmektedir. Hokand Hanlığı’nda tarih yazım geleneği XIX. asrın ilk yarısında şekillenmeye başlamıştır. Bu dönemde yazı- lan tarihi kaynaklar hükümdarların özel istekleriyle kaleme alınmıştır. Çalış- mamızda işleyeceğimiz XIX. asrın ilk yarısında kaleme alınmış tarihi kaynak- lardan ilki Emirnâme isimli eserdir ve Alim Han (1799-1809) devrinde yazıl- mıştır. Alim Han’a darbe yaparak tahta geçen kardeşi Ömer Han (1809-1822) döneminde ise tarih yazımı hız kazanmıştır. Ömer Han’ın devrini anlatan Ömernâme ve Şahnâme-i Nüsret Pâyâm isimli tarih kaynaklar dönemin ünlü şairleri tarafından yazılmıştır. Ömer Han’dan sonra tahta geçen oğlu Mu- hammed Ali Han (1822-1842)’ın dönemini anlatmak için mürebbiyesi Cihan Atın (Üveysi) tarafından yazılmaya başlayan Vâkıât-ı Muhammed Ali Han isimli eser ise müellifinin ölmesi sebebiyle tamamlanamamıştır. Doğu Türkis- tan Hocalar ailesine mensup, Alim Han ve Ömer Han’ın yeğeni Hakimhan Töre’nin kaleme aldığı Müntahabü’t-Tevarih, Alim Han, Ömer Han, Mu- hammed Ali Han ve Şirali Han (1842-1845) dönemlerini anlatan ana kaynak- lardan birisidir. Muhammed Ali Han’ın 1842 yılında Buhara Emiri Nasrullah tarafından katledilmesi ve devamında gelişen olayları anlatan Şahnâme-i Diva- ne Mutrib, Hokand tarih yazıcılığında yeni bir destan örneği olarak ortaya çıkmıştır. Şahnâme-i Divane Mutrib’de anlatılan olayların devamı niteliğinde olan ve aynı tarzda kaleme alınan Şahnâme-i Divane Andalib, Şirali Han’ın kahramanlıklarını ve Hokand Hanlığı’nı Buhara Emirliği’nin esaretinden kurtarmasını anlatmaktadır.